دروازه پیر شبیب

این اثر در تاریخ ۱۰/۱۰/۱۳۸۱ با شماره ۶۷۸۷ در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.

اين دروازه دو در چوبي بزرگ و طاق‌ دار است كه در يك طرف آن يك ايوان تعبيه شده كه روي ديوارهاي آن نقوش و نوشته‌هايي وجود دارد و طرف ديگر محل دفن امامزاده پيرشبيب است. در بدنه‌ ديوار اين دروازه از چند طاق تو در تو تشكيل شده است و ۶ كتيبه دارد.

در دوطرف در ورودي، دو ديوار قوسي‌شكل و پيش‌آمده ساخته‌اند كه علاوه بر جنبه زيبايي بنا، براي استقرار نگهبانان و محافظان در بالاي آن كاربرد داشته است. در پشت ديوار يا ستون قوسي سمت چپ يا شرقي، پلكاني آجري و گلي وجود دارد كه با 12 پله و يك پيچ به بالاي دروازه وصل مي‌شود. در بالاي پلكان يك سرپله كوچك آجري در سال‌هاي اخير ساخته‌اند. در داخل اين ديوار و مجاور دروازه سقاخانه‌اي كوچك از آجر و گل ساخته‌اند كه مردم هنوز در آن شمع روشن مي‌كنند. اين ديوارهاي قوسي پيش‌آمده از سنگ، گچ و ساروج ساخته شده‌اند كه در تعميرات بعدي آن را سيمان‌كاري كرده‌اند.

بعد از در ورودي، دالاني با دو سكو كه با طاق ضربي پوشيده شده، است. دالان از دو سمت به دو اتاق وصل مي‌شود كه با ستون‌هايي با كادربندي، گوشه‌بندي‌ها و طاق‌هاي ضربي پوشيده شده‌اند و فضايي مانند يك شبستان كوچك را به وجود آورده‌اند. از اين اتاق‌ها محافظان و سربازان دروازه استفاده مي‌كرده‌اند. به نظر مي‌رسد در گذشته بين دالان‌ها و اتاق‌ها، دهانه‌هايي باز و طاق‌دار وجود داشته كه بعدها با سنگ مرمر پوشيده شده است و در دهانه‌هاي بالاي آن دو پنجره فلزي بزرگ مشبك كار گذاشته‌اند و به اين ترتيب دروازه را از امامزده پيرشبيب جدا كرده‌‌اند.

دو طرف اين دروازه سكوهايي به عرض ۵/۴ متر و با ارتفاع يك متر ساخته شده است. سكوي غربي حالت قديمي خود را حفظ كرده و با آجرهاي تخت، فرش شده است. دهانه بالاي آن بعدها با يك نوع آجر چيني تزئيني به صورت پنجره‌اي مبك درآمده است.
اتاق‌هاي شرقي قبلاً به قبرستاني متصل بوده كه از حدود 40سال پيش كسي را در آن دفن نمي‌كنند و متروكه است.

در طرف راست اين دروازه نيز دو فضاي چليپا شكل وجود دارد كه به امامزاده پير شبيب مشهور است. پوشش اين فضا به صورت گنبدي شكل است.

قدمت این بنا به دوران قاجار مربوط می‌شود.

بهترین زمان بازدید از این جاذبه فصل های خنک سال است.

در سال 1250 تا 1256 قمري، حاكم جهرم به نام حاج محمدحسن خان ذوالقدر ديواري پيرامون نصف شهر جهرم ساخت. شش محله گازران، صحرا، دشتاب، اسفريز، سنان و كلوان داخل اين حصار قرار داشتند و بقيه محلات خارج از اين شهر قرار گرفته بودند. اين حصار پنج دروازه به نام‌هاي دروازه گاوكشي، دروازه خان، دروازه پيرشبيب، دروازه بي‌بي و دروازه قبله داشت كه از اين پنج دروازه فقط دروازه پيرشبيب باقي مانده است.

اين دروازه در ضلع شمالي باروي شهر و جنب امامزاده پيرشبيب و در مسير قافله‌روي شيراز به جهرم ساخته شده بود.
ورودي اين دروازه دو لنگه در چوبي بزرگ با طا‌قنمايي گچ‌ بري شده در بالاي آن است. بر بالاي طاق ‌نما كتيبه‌اي سنگي نصب شده كه در آن جملاتي در مدح ناصرالدين شاه و فرمان او براي اخذ ماليات نوشته شده و در آخر نيز به تاريخ ساخت آن در سال 1268 قمري اشاره شده است.

این دروازه به دلیل اینکه در دل شهر قرار گرفته دسترس پذیری خوبی دارد.

به دلیل قرارگرفتن در محدوده شهر و مسير عبورومرور مردم و وسايل نقليه در معرض تخريب قرار دارد و تاكنون آسيب‌‌هاي جدي به ديوار و ساختمان آن وارد آمده است. از طرف ديگر موريانه و رطوبت نيز بر درهاي چوبي آن اثرگذار بوده است و به همين دليل نياز به توجه خاص و مرمت صحيح و اصولي دارد.