گنبد جبلیه کرمان

گنبد جبلیه کرمان را به نام گنبد گبری نیز می‌شناسند. احتمالا در دوره‌های قبل از اسلام بنیان‌گذاری و در دوره سلجوقی تکمیل شده باشد. از سبک معماری این بنا استنباط می‌شود یا مربوط به اواخر دوره ساسانی است و اوائل اسلام مرمت شده و یا اینکه در اوائل اسلام با الهام از معماری ساسانی بنا شده است.

در ساخت گنبد جبلیه کرمان به جای آب از شیر شتر استفاده شده که مورخان و معماران دلیل استحکام این بنا را همین امر می‌دانند. همچنين، این گنبد 8 ضلعی تماما از سنگ است و عرض پی آن نیز در پایه به 3 متر می‌رسد. در 8 طرف گنبد جبلیه، 8 در به عرض 2متر قرار دارد که امروزه تنها یکی از آن ها باز است.

تاريخ ساخت بنای گنبد جبلیه کرمان معلوم نيست و در نوشته‌های تاريخی نيز به هدف از ساخت آن اشاره‌ای نشده است. از شواهد و قراين برمی آيد كه اين بنا در دوره‌های قبل از اسلام بنيان گذاری و در دوره سلجوقی تكميل شده باشد. گنبد جبليه را گنبد گبری هم ناميدند كه بر اين مبنا می توان قدمت بنا را به قبل از اسلام نسبت داد.

س

سقف گنبد جبلیه کرمان از آجر ساخته شده و داخل آن ظاهرا دارای تزیینات گچبری بوده که قسمت بالای آن ریخته و قسمت پایین بنا اگر تزییناتی هم داشته از بین رفته است. مصالح به کار رفته در دیوارها سنگ لاشه با ملات گچ از بیرون و آهک از داخل است.

سقف گنبد جبلیه کرمان از آجر ساخته شده و داخل آن ظاهرا دارای تزیینات گچبری بوده که قسمت بالای آن ریخته و قسمت پایین بنا اگر تزییناتی هم داشته از بین رفته است. مصالح به کار رفته در دیوارها سنگ لاشه با ملات گچ از بیرون و آهک از داخل است.

قف گنبد را از آجر ساختند و داخل گنبد ظاهرا داراي تزيينات گچبري بوده كه قسمت بالاي آن ريخته و قسمت پايين بنا اگر تزييناتي هم داشته از بين رفته است. مصالح بكار رفته در ديوارها سنگ لاشه با ملات گچ از بيرون و آهك از داخل است. گنبد جبليه در سال ‪ ۱۳۱۶‬هجری شمسی به ثبت آثار ملي رسيد و در سال ‪۱۳۸۳‬ پس از مرمت به گنجينه جبليه (كتيبه‌هاي تاريخي) تبديل شد.

از كتيبه‌های موجود در اين گنجينه می توان به كتيبه مسجد آبدر اشكان رابر بافت اشاره كرد. اين كتيبه يكی از قديمی ترين كتيبه‌های موجود در اين گنجينه است كه مربوط به بناي يادبود يك مسجد در ارتفاعات شمال شهر رابر آبادي آبدر اشكان (اشكون) واقع در شهرستان بافت است. اين كتيبه بر روي قطعه سنگی طبيعی و به خط كوفي اجرا شده و مضمون آن به اين شرح است: امر ببنا هذالمسجد يحيی بن عبدالله بن يوسف في سنته خمسه عشرين و اربع مائه غفرالله له. كوچكترين سنگ قبر كشف شده در استان كرمان نيز در اين گنجينه نگهداری می شود. اين سنگ در سال ‪ ۱۳۷۷‬توسط احمد ايلاقي كشاورز دهستان قائم‌آباد كشف و تحويل سازمان ميراث فرهنگی استان كرمان شد.

در میان سنگ قبرهای موجود در گنجینه جبلیه سنگ قبر میرزا آقاخان، پسر میرزا احمد علی خان وزیری نویسنده تاریخ کرمان نیز به چشم می‌خورد. به گفته دکتر باستانی پاریزی مورخ معاصر کرمانی، وی در امر تالیف کتاب تاریخ کرمان با پدرش همکاری داشته است.

در بین وقف نامه‌ های سنگی موجود در گنجینه جبلیه، کتیبه وقف آتشکده روستای قناتغستان نیز جالب توجه است. این وقف نامه بعد از تخریب آتشکده، توسط کارشناسان سازمان میراث فرهنگی استان کرمان به این سازمان منتقل شد و هم‌ اکنون در این گنجینه نگهداری می‌شود. این وقف نامه مربوط به سال ۱۲۸۲ هجری قمری است. گنبد جبلیه کرمان در ۲۹ آذر ۱۳۱۶ به شماره ۲۹۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

برای بازدید از این جاذبه، کفش مناسب پیاده روی، ضد آفتاب و دوربین عکاسی همراه داشته باشید.

با توجه به وضعيت آب و هوايی استان كرمان، فصل های بهار و پاييز زمان مناسبی براي بازديد از اين جاذبه هستند.