0
از0 نظر

بازار کرمانشاه

    909
    نمایش

     بازار سنتی کرمانشاه، در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار ساخته شده و در زمان خودش طولانی ترین بازار سرپوشیده خاورمیانه به شمار می رفته است. در این بازار قدیمی چند راسته مثل بازار زرگرها، مسگرها، علافخانه، کلوچه پزها، صراف ها، آهنگرها، بزازخانه کهنه و نو وجود دارند که در آن ها فعالیت های مختلفی صورت می گیرند. این اثر در تاریخ ۱ دی ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۴۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

    warning icon
    اگر فکر میکنی این اطلاعات نیاز به اصلاح یا افزودن داره . روی دکمه زیر کلیک کن

    مشخصات بازار کرمانشاه

    بازار بزرگ شهر بخشي از ميراث كهن است كه گذشته از معماري دلپذير و درخور توجه اش بازگو كننده تاريخ و خاطرات و انديشه هاي شهر است. ازار سنتي كرمانشاه كه در بخش مركزي اين شهر قرار دارد در زمان رونق اقتصادی منطقه و مسیر عبور جاده ابریشم، محل اصلی داد و ستد بازرگانان اروپایی و آسیایی بوده و با توجه به موقعیت استراتژیک دارای نشانه‌های خاص فرهنگی زیاد می‌باشد در حال حاضر نیز با انجام كليه فعاليتهاي توليدي، بازرگاني، اجتماعي، فرهنگي، مذهبي و ... نقش مهمي در اقتصاد كرمانشاه و شهرهاي هم جوار آن دارد.

    بازار قديمي كرمانشاه داراي ‪ راسته بازار است كه به فعاليتهاي مختلف با عناوين بازار زرگرها ، مسگرها ، علافخانه ، كلوچه پزها ، صرافها ، آهنگرها ، بزازخانه كهنه و نو و غيره اختصاص دارد.

    ویژگی‌ها بازار کرمانشاه

    این اثر در تاریخ ۱ دی ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۴۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

    تاریخچه بازار کرمانشاه

    بررسي روند شكل گيري بازار بزرگ جداي از چگونگي شكل گيري بافت تاريخي شهر كرمانشاه نيست كه به دوره زنديه برمي گردد.

    اهالي شهر كرمانشاه پس از تحمل مصيبت هاي بسيار در دوره زنديه به ناچار از كنار رودخانه قره سو مهاجرت كرده و در رودخانه آبشوران در محله فيض آباد، كرمانشاه كنوني از نو بنا گرديد. با هجوم جمعيت آواره شهر به دو روستاي فيض آباد و برزه دماغ، روستاي چناني در پيوند با محله فيض آباد در دوره زنديه شكل مي گيرد. درون محله فيض آباد بازار تجاري بزرگي وجود داشته كه از محله فيض آباد آغاز شده و تا سربازخانه شهري ادامه داشته است.

    در اين بازار بناهاي مذهبي، تجاري، فرهنگي و ... وجود داشته است. از اين بازار به عنوان تاريكه بازار ياد مي شود. بازار در دوره قاجاريه بازار بزرگ كرمانشاه از اوايل دوره قاجاريه و در زمان سلطنت فتحعليشاه برجاي مانده است.

    فتحعليشاه فرزند ارشدش محمدعلي ميرزاي دولتشاه را در سال 1221 ه.ق به عنوان فرمانرواي ايالت كرمانشاه منصوب كرد. دولتشاه با ساختن بازار بزرگ، سربازخانه شهري، كارخانه چوب سازي، بناهاي مذهبي، ميادين شهري، حمام ها و ساير ابنيه عمومي در شهر كرمانشاه اين شهر را از شهرهاي مهم و آباد ايران قرار داد.

    او همچنين ساخت بازار اوليه را دركنار رودخانه آبشوران آغاز نمود. پس از گسترش شهر، بازار از رودخانه گذشته و در مسير راه بازرگاناني كه از شهر مي گذشته راه خود را بر زمين ناهموار پيدا كرده و در اين مسير دراز هرجا پهنه همواري بوده گسترده شده و هرجا شيب زمين ممكن مي داشته شاخه هاي خود را به درون بافت پيش رانده است و پس از گسترش شهر اين بازار بوده كه شهر را شكل داده است.

    اين بازار از دروازه پل سيدجمعه آغاز شده و به دروازه چقاسرخ ختم شده است. پس از محمدعلي ميرزاي دولتشاه فرزند ايشان امامقلي ميرزا عمادالدوله به عنوان فرمانرواي كرمانشاه منصوب گرديد. امامقلي ميرزا با توجه به تخريب تعدادي از رويدادهاي احداث شده در زمان فرمانروايي دولتشاه به ادامه فعاليت هاي عمراني در شهر اقدام نمود.

    ساخت بناهاي فرهنگي_ مذهبي همچون مسجد عمادالدوله و تجاري مانند سراي عمادالدوله و قيصريه و همچنين ساخت چندين عمارت باارزش از جمله كاخ عماديه، كاخ مسعوديه و همچنين توسعه بازار با ايجاد چندين سرا و احداث چهارسوق از جمله اين فعاليتها هستند.

    چهارسوق در تقاطع بين راسته بازار مسگرها و راسته بازار زرگرها به بازار بزرگ مركزيت بخشيد و بازار كرمانشاه رونق دوباره خود را باز يافت. تا قبل از دوران قاجار كرمانشاه هرگز نتوانست به عنوان قطب تجاري و اقتصادي غرب كشور مطرح شود و همواره تحت نفوذ شهر همدان بود. اما در دوره قاجار با قرارگيري گمرك غرب در كرمانشاه امتياز ويژه اي به لحاظ مالي، اقتصادي، اعتباري و ... به شهر اعطا شد و بازار كرمانشاه توانست خود را مطرح نمايد و نقش عمده اي در تجارت كشور برعهده گيرد.

    بازاركرمانشاه مانند ديگر بازارهاي خطي در جهت طولي رشد كرده و فضاهاي عمومي در دوسوي آن جاي دارند. كليه فضاهاي بازار با هم مرتبط بوده و در دو طرف راهروهاي خطي معماري خاصي را بوجود آورده اند كه هركدام علاوه بر ارتباط با فضاهاي اصلي و فرعي يكنواخت بوده و مسير طولي را حفظ كرده اند.

    نظم موجود با توجه به نقش هر صنف در ارتباط با اصناف ديگر، احتياج مشتري بازار و بافت شهري اطراف آن در طول زمان پايه گرفته و با گذشت زمان ميان بخشهاي مختلف آن هماهنگي معقولي برقرار شده است. همجواري فعاليتهاي سازگار براي پيشرفت كسب و تسريع در دادوستد و ساخت كاروانسراها در خارج از راسته هاي اصلي از انسجام و يكپارچگي و هماهنگي در بازار خبر مي دهد.

    تكرار شكل گنبدي و منحني و نورگيرهاي سقف به شكل دايره يا چهارضلعي اصلي بسيار مهم در بازار است و سقف به عنوان عامل حفاظت كننده موجب احساس امنيت در ميان بازاريان و خريداران مي شود. در سفرنامه ناصرالدين شاه آمده است وجود كاروانسراهاي فراوان در شهر 40 كاروانسرا نشان مي دهد كه تجارت عمده كرمانشاهان در سايه عبور كاروانهاست. فلاندن نيز مي نويسد از اين شهر كاروانهاي عظيم با بارهاي گرانبها به ويژه صندوقهاي حمل مردگان به كربلا عبور مي نمايد.

    سیمای عمومی بازار کرمانشاه

    عناصر و فضاهاي بازار كرمانشاه عبارتند از:

    راسته: هر بازار بزرگ داراي حداقل يك راسته اصلي و چندين راسته ي فرعي است كه آن را دالان هم مي نامند. گاهي اين راسته ها به وسيله دو در از هم جدا مي شوند. بازار صندوق سازها و بزازخانه به وسيله دو در از هم جدا شده اند. راسته اصلي بازار كرمانشاه از دروازه چقا سرخ تا دروازه پل سيدجمعه ادامه دارد. راسته هاي بازار كرمانشاه براساس حرفه بازرگاني و صنعتگري، شهر، مذهب بازرگانان و كاركرد به اسامي ذيل نامگذاري شده اند:

    - بازاربزازها: در ضلع غربي خيابان مدرس، در امتداد بازار صندوق سازها - بازار صندوق سازها: در ضلع غربي خيابان مدرس، در انتهاي بازار بنكدارها - بازار بنكدارها: در ضلع شرقي خيابان جليلي پس از بازار آهنگرها

    - بازار آهنگرها: در ضلع شرقي خيابان جليلي قبل از بازار بنكدارها -

    بازار زرگرها: در ضلع غربي خيابان مدرس - بازار حوري آباد: در ضلع غربي خيابان مدرس، انتهاي بازار زرگرها

    - بازار كلوچه پزها: در ضلع غربي خيابان مدرس، مقابل بازار بزازها

    - بازار حلبي سازها: در ضلع غربي خيابان مدرس، موازي بازار كلوچه پزها

    - بازار صحاف ها: ضلع شمالي چهارسوق - بازار مسگرها: ضلع غربي چهارسوق.

    - بازار سراجها: منشعب از بازار مسگرها - بازار علافخانه: پس از بازار تركها

    - بازار تركها: پس از راسته بازار سراجها - بازار كليمي ها: در محور موازي بازار بزازخانه

    - بازار چال حسن خان: مجاور دروازه اصفهان و دروازه پل سيدجمعه، انتهاي جبهه شرقي بازار بزرگ

    - بازار توپخانه: مجاور دروازه چقاسرخ، در انتهاي جبهه غربي بازار بزرگ

    - دالان: دالان يك فضاي ارتباطي است كه غالباً نقش رابط بين فضاي بيروني با فضاي دروني بنا را دارد و معمولاً به صورت كوچه يا راسته اي كوچك و فرعي است كه از يك سو به راسته اي ديگر و از سويي ديگر به يك سرا يا كاروانسرا مربوط مي شود. دالان وكيل الدوله دربازار كرمانشاه از يك سو به راسته بازار سراجها و از سوي ديگر به سراي وكيل الدوله مربوط است.

    - حجره يا دكان: حجره هاي واقع در بازار كرمانشاه در طبقه همكف نقش يك دكان را داشتند كه در آنها كالا عرضه مي شد، در حاليكه حجره هاي طبقه فوقاني بيشتر به عنوان دفتر كار يا فضاي اداري تجارتخانه مورد بهره برداري قرار مي گرفت و در زير حجره هايي كه از سطح معبر بالاتر بودند انبار مي ساختند.

    - چهارسوق: در محل تقاطع راسته هاي بازار مسگرها، سراجها، صحاف ها و زرگرها در بازار كرمانشاه چهارسوقي ايجاد شده كه گنبد آن داراي ظرافت و تزئينات داخلي زيادي است. ه- قيصريه: در راسته بازار صندوق سازها، قيصريه عمادالدوله ساخته شده كه محل كار صنعتگران و پيشه وران ظريف كار مانند بزازان، علاقه بندان، سوزن دوزان، گوهريان و مشاغلي از اين دست كه نياز به ظريف كاري دارد بوده است.

    تيمچه: تيمچه كاروانسرا يا سراي كوچك سرپوشيده اي است كه فضاي بسيار مناسبي براي عرضه كالاهاي گرانبها مانند فرش مي باشد. تيمچه سيداسماعيل واقع در راسته بازار علافخانه يكي از تيمچه هاي بازار كرمانشاه مي باشد.

    سرا و كاروانسرا (خان): كاروانسرا يا سرا را مي توان مهمترين فضاي معماري طراحي شده در بازار كرمانشاه دانست كه دسترسي به آن از طريق راسته هاي اصلي مي باشد. علل پيدايش آن محدود بودن طول راسته بازارها و تعدد كاروانها در اين شهر مي باشد. سراي وكيل الدوله، سراي نو، سراي خرمافروشها و سراي اصفهانيها از جمله سراهاي واقع در اين بازار است كه تا كنون نيز باقيمانده است.

    خانبار: به محوطه بزرگي در پشت كاروانسراها يا سراها كه در حقيقت محل انبار اجناسي كه به وسيله چهارپايان يا گاري يا چرخ حمل مي شود و نبايد وارد بازار شود اطلاق مي شود. اين اجناس بعد از تخليه در اين خانبارها از طريق راسته ها به محل مورد نظر منتقل مي شدند.

    ميدان: در داخل و يا در كنار و امتداد بازارهاي مهم يك ميدان شهري وجود داشت كه در آنها بازارهاي روز و ادواري برپا مي شد. اين ميدانها علاوه بر دادوستد در ابعاد گوناگون فرهنگي، مذهبي، سياسي و ورزشي مورد استفاده قرار مي گرفت. ميدان سربازخانه شهري، سبزه ميدان و علاف خانه ميدانهايي در محدوده بازار بودند كه در جريان توسعه شهر تخريب شدند. ي_ بازارچه: از فضاهاي داخل بازار به شمار نمي آيند و بازارهاي كوچكي هستند با چندين دكان در دو سوي يك معبر كه با سقفي پوشيده و به صورت بازار محلي كوچك براي تامين نيازهاي روزمره اهالي محل احداث شده است. بازارچه جلوخان در ضلع غربي خيابان مدرس در محله فيض آباد يكي از اين بازارچه ها ست.

    - گذر: بازارچه هاي بدون سقف را گذر مي گفتند كه داراي دكانهاي كمتر و با فعاليت محدودتر بوده است. گذر چناني را در كرمانشاه مي توان نام برد. ل- مساجد و تكايا: به تناسب بزرگي وكوچكي بازار مساجدي در راسته اصلي ساخته مي شد.

    مساجدي كه در بازار كرمانشاه قرار گرفته عبارتند از مسجد جامع، عمادالدوله، فيض مهدوي و بنكدارها. م- قهوه خانه: قهوه خانه ها از فضاهاي جمعي هر بازار و بازارچه بوده و هستند اگرچه امروزه اهميت قديم خود را ندارند ولي هنوز محل تجمع اجتناب ناپذير بازاريها هستند.

    انواع فضاهاي خدماتي: در هر بازار اصلي متناسب با اندازه، وسعت و حجم مبادلات بازرگاني در آن شماري فضاي خدماتي مانند آب انبار، سقاخانه، شترخان، برف انداز و مانند آنها وجود داشت كه نيازهاي لازم به اين گونه خدمات تامين مي شد.

    زمان مناسب بازدید بازار کرمانشاه

    بهترین زمان برای بازدید از این جاذبه اواخر بهار و تابستان است.

    سایر اطلاعات بازار کرمانشاه

    از دهۀ ۱۳۷۰ چهار فصل مرمت در بازار کرمانشاه انجام شده‌است. این مرمت‌ها عمدتاً بر روی چهار راسته‌بازار در طویله قشون، زرگرها، آهنگرها و چال‌حسن‌خان انجام شده‌است.

    در راسته بازار چال‌حسن‌خان که در قسمت جنوبی بازار قرار دارد در سال ۱۳۹۶ خیابانی به نام آیت الله زرندی ساخته شده و به منظور حفظ جلوۀ معماری سنتی بازار، دیواره‌ای با طاق‌های آجری بر روی جدار بیرونی بازار اجرا شده‌است.

    چه جوری برم ؟
    این نزدیکی چی بخوریم ؟
    این نزدیکی کجا‌بمونیم ؟
    این نزدیکی از کجا بخریم ؟

    امکانات و ویژگی‌ها

    امکانات کلی
    مناسب برای بانوان
    کارتخوان
    بوفه
    مناسب برای کهنسالان
    سرویس بهداشتی
    سرپوشیده
    محل استراحت
    مناسب برای کودکان
    آنتن‌دهی تلفن همراه
    تفریحات
    عکاسی
    شب‌گردی
    پیاده‌روی
    سختی مسیر
    آسان (راهپیمایی)
    نظر خودتو به دیگران بگو
    تجربه و نظر خودت از سفر رو با ما به اشتراک بذار
    ارسال عکس
    تجربه خودت از سفر رو به بقیه هم نشون بده
    پاسخ سریع دریافت کن
    سوال‌های خودت رو از همسفران و کارشناسان ما بپرس
    پرسش سوال
    Waves Waves Waves

    یه نقطه جدید معرفی کن

    اگه فکر می‌کنی یه مقصد واسه بیرون زدن، سراغ داری و ما معرفیش نکردیم، خودت می‌تونی داخل سایت به بقیه معرفی کنی. دم شما گرم که همراهی.