دخمه سنگی کافر کلی

دخمه های سنگی کافِر کِلی فضای معماری دست کندی هستند که توسط گروهی از ساکنان منطقه لاریجان در دل صخره‌های سنگی کوه‌های البرز ساخته شده‌اند. 

با توجه به بقایای سفال هایی که در این خانه ها پیدا شده، می توان قدمت آن ها را به اوایل دوران اسلامی نسبت داد.

این دخمه های سنگی در ارتفاعات مشرف به دره هراز و همچنین در چند دره فرعی در حد فاصل این دو محل قرار دارد.جالب اینکه 6 نقطه از این غارها در کنار جاده هراز و دره رودخانه هراز واقع شده اند و مابقی طی چندین کیلومتر و در فاصله دورتری از تنگه هراز قرار دارند.

دلیل حفر بعضی از این دخمه ها در ارتفاع زیاد، بخاطر داشتن دید کافی و نظارت بر اطراف است؛ در واقع این نوع ساختار در جهت مقابله و مواجهه با حملات دشمن بسیار حائز اهمیت است.

دهانه غارها بخاطر سرمای بیش از حد منطقه در زمستان عموما در اندازه های کوچکی حفر شده بطوری که در اکثر آنها باید به حالت خمیده وارد شد و در تعداد بسیاری از آنها هنوز جای اتصال درب به چشم می خورد.

ساختمان داخلی این غارها کلا نظم خاصی ندارد، تعدادی با یک دهنه ورودی هستند و تعدادی هم بوسیله راهروها و همچنین ایجاد سوراخی تقریبا یک متر مربع در سقف برای دسترسی به طبقات دوم و سوم ایجاد شده اند.

اکثر این کلونیهای دستکند دارای اتاقهایی متعدد همراه با نورگیرها و مکانهای دیده بانی، سرویس بهداشتی در طبقات بالا(پرتگاه نقش چاه فاضلاب را ایفا می کرد) و آشپزخانه تشکیل شده است.

بهترين زمان براي بازديد از اين جاذبه فصل بهار و تابستان است.

ارتفاع این دخمه ها در بعضی از قسمتها به بیش از صد متر می رسد و برای کاوش و بررسی آنها بجز استفاده از وسایل کوهنوردی راه دیگری وجود ندارد.

به نظر می رسد این خانه ها در دل کوه با امکان زندگی در بلندمدت، همراه با محل هایی برای نگهبانی بخاطر عدم پذيرش كيش و آيين جديد و يا بخاطر ترس از هجوم اعراب بنا شده است و به همین دلیل نام این غارها کافرکلی یعنی محل زندگی غیرمسلمانان است.