مشخصات مسجد جامع زنجان
مسجد جامع زنجان از جاذبه های تاریخی مذهبی زیبا و ارزشمند در این استان است که در گذشته با یک مدرسه همراه بوده.
چهار ایوان موجود در صحن این مسجد بیش از هر چیز خودنمایی می کند. اغلب مراسمهای عزاداری عمومی زنجان در مسجد جامع شهر برگزار میشود و همچنین مدرسه این مسجد دارای چند حجره برای سکونت طلابی است که در آنجا تحصیل میکنند.
تاریخچه مسجد جامع زنجان
مسجد و مدرسه جامع زنجان معروف به مسجد سید در قرن سیزدهم هجری قمری (سال ۱۲۴۲) و در دوره قاجاریه توسط یکی از پسران فتحعلی شاه قاجار به نام عبدالله میرزا دارا که مرید آیت الله سید محمد مجتهد سردانی بود، بنا شد. این بنا به عنوان محلی برای تدریس، اقامه نماز و مراجعات مردمی این مجتهد زنجانی بوده و خاندان حسینی زنجانی از آن زمان تا کنون تولیت مسجد را به عهده دارند.
نکات مثبت مسجد جامع زنجان
با توجه به اینکه بناهای تاریخی نیاز به مرمت و بازسازی در راستای افزایش قدمت نیاز دارند و سر درب شمالی مسجد جامع زنجان نیز در سالهای اخیر مورد مرمت و باز سازی قرار گرفته است و مرمت و بازسازی آن بعد از گذشته چند سال فعلا به پایان نرسیده و ادامه دارد.
زمان مناسب بازدید مسجد جامع زنجان
فصل های بهار و تابستان، زمان مناسبی برای سفر به زنجان و بازدید از این جاذبه هستند.
ویژگیها مسجد جامع زنجان
این مسجد به سبک چهار ایوانی و به شکل مستطیل ساخته شده و دارای 48 متر طول و 36 متر عرض است.
با توجه به اینکه در کشورهای اسلامی مورد استقبال قرا گرفت برای ساخت بناهای دیگر نیز از این روش و سبک استفاده شده و در مساجدی با این سبک روی هر یک از ایوانهای چهارگانه یکی از مذاهب اربعه قرار گرفته. همچنین، این مسجد دارای حوضچه و وضوخانه بوده و چون در دوره قاجار با استفاده از مصالح کم دوام ساخته شده بود در سالهای اخیر قسمت زیادی از کاشیهای آن ریخته که در حال مرمت و تعمیر است.
مسجد جامع زنجان، از جمله از مساجدی است که تمامی قسمتهای آن با معماریهای خاص و نقشهای زیبا و هنرمندانه ایرانی بنا شده و توجه بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب می کند.
سیمای عمومی مسجد جامع زنجان
ایوانهای چهارگانه این مسجد کاملا با یکدیگر قرینه بوده و ایوانهای شمالی و جنوبی آن دارای تزئینات زیبا با تکنیکهای کاشیکاری و به سبک هنری دوره قاجار است که با رنگهای سیاه و زرد تزئین شده. ایوان جنوبی نیز با قرار گرفتن در فاصله شبستان گنبددار و صحن و تقسیم شبستانهای زنانه و مردانه به طور قرینه، زیبایی مسجد را چند برابر کرده است.
این مسجد دارای طاق نماهایی است که داخل آن ها با کلمات الله، محمد (ص)، علی (ع) به خط کوفی معقل و به رنگ مشکی و با زمینه نارنجی مزین شده و آن چه که بیشتر از هر چیزی در این مسجد خودنمایی می کند، نقش سمبلیک درخت زندگی در دو طرف ایوان است. ایوانهای غربی و شرقی مسجد جامع زنجان نیز با استفاده از طرحهای هندسی و به کار بردن رنگهای آبی، مشکی و زرد در کاشیکاری آن، زیبایی مسجد را چند برابر کردند.
ورودی اصلی مسجد جامع زنجان طبق معمول مساجد چهار ایوانی در ایوان شمالی قرار گرفته و ایوان شمالی به قرینه ایوان جنوبی ساخته شده و با کلمات محمد (ص) و علی (ع) با خط کوفی معقل و با استفاده از کاشیهای ختایی زینت داده شده و به طور کلی کلیه ایوانهای چهارگانه این مسجد به سبک دو پوششی ساخته شدند و پوشش نخستین تکیهگاه آن به صورت تزیینات و پوشش دوم سقف ایوانها را تشکیل داده است.
گنبد مسجد جامع زنجان از معدود گنبدهایی است که بدون گوشواره و ترمپه بر روی ایوانهای چهارگانه نشسته و از نوع دو جداره است و پوشش آن از کاشیهای فیروزهای رنگ می باشد و سوره مبارکه الدهر با خط ثلث بر آن نقش بسته و اهمیت و اعتبار این مسجد را از نظر سیاسی و مذهبی بیشتر کرده است.
سایر اطلاعات مسجد جامع زنجان
مسجد جامع زنجان به نامهای مسجد دارا، مسجد سید، مسجد سلطانی و مسجد جمعه نیز نامگذاری شده ولی امروزه با عنوان «مسجد جامع» معروف است.
این مسجد از ضلع غربی با بازار قیصریه که آن نیز به عنوان یکی از مکانهای زیبا و قدیمی استان زنجان است در ارتباط بوده و از ضلع شرقی با کوچه مسجد سید و از طرف شمال با خیابان امام و سبزه میدان در ارتباط است.