موزه باستان شناسی شهرکرد

موزه باستان‌شناسی شهرکرد، موزه‌های تخصصی است که به شما پیشنهاد می‌کنیم در سفر خود به استان چهارمحال و بختیاری از آن بازدید داشته باشید. با بازدید از این جاذبه می‌توانید با اشیای پیش از تاریخ، دوران تاریخی و دوران اسلامی می‌شود که در بخش‌های سربینه، میان در، گرمخانه، خزینه و شاه نشین حمام بزرگ به نمایش گذاشته شدند.

آثار بخش پیش از تاریخ موجود در این موزه حاصل گمانه‌زنی‌ها و پژوهش‌های علمی باستان‌شناسی استان است. ابزار آلات سنگی و استخوانی، پیکرک‌های گلی و ظروف سفالی بخشی این آثار را تشکیل می دهند. همچنین، قدیمی‌ترین اشیای مربوط به دوران نو سنگی و از نظر قدمت به هزاره های هفتم و ششم پیش از میلاد )) تعلق دارند و از لردگان و گندمان به دست آمدند. این ابزارها شامل تیغه های کوچک سنگی با لبه صاف، تیغه‌های نسبتاً بزرگ دندانه‌دار اره ای به رنگ‌های سفید، قهوه ای روشن، قهوه ای تیره و نیز تیغه‌هایی از جنس سنگ شیشه ( ابسیدین ) به رنگ‌های سیاه و سبز تیره و قطعات سنگی دیگر از جمله دسته هاون – به دست آمده از محدوده شهر بلداجی – است.

پیکرک‌های حیوانی شبیه (( گراز مکشوفه از محوطه های باستانی (( گندمان )) قدمتی حدود 9000 سال دارند. یکی از این پیکرک‌های حیوانی از گل پخته، بزرگتر و در هیبت گراز با پاهای کوتاه، شکم برآمده و قد کشیده ولی فاقد ((سر)) است. ظرف سفالی نخودی منقوش با بدنه نازک که نقش کوه در سطح بیرونی آن به صورت مثلث های همسان تکرار شده، کاسه سفالی با خطوط قوسی سطح داخلی و کاسه کوچک پایه‌دار با نقوش دندانه ای از جمله این آثار است.

کاسه سفالی با پوشش قرمز متعلق به اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد، مکشوفه از لردگان و کاسه سفالی موسوم به (( لب واریخته )) که قدمت آن به آغاز نگارش باز می گردد و از گورگای تپه شهرک به دست آمده پایان بخش آثار پیش از تاریخ موزه است.

آثار دوران تاریخی موزه باستان‌شناسی شهرکرد از نظر جنس، شکل، ابعاد، نقوش و تزئینات بسیار متنوع بوده و به شرح زیر است:

آثار سفالی: آثار سفالی بخش دوران تاریخی موزه با قدیمی‌ترین آن‌ها که به هزاره سوم پیش از میلاد متعلق و از «بروجن» به دست آمده، آغاز می‌شود. این ظروف شامل خمره‌های دهان گشاد منقوش به رنگ اخرائی و کوزه‌های سفالی به رنگ نخودی ساده است. ظروف سفالی متعلق به دوره ایلام میانه (هزاره دوم پیش از میلاد) به شکل دوک و معروف به «ته دکمه ای» است. این ظروف بدون تکیه دادن به جایی با قرار دادن بر روی سه پایه امکان ایستایی ندارند. سفال خاکستری – متعلق به هزاره دوم ق .م. – نیز جزیی از آثار به نمایش درآمده است. این آثار در پژوهش‌های باستان‌شناسی از اهمیت و جایگاه بخصوصی برخوردار است.

ظروف سفالی سیاه رنگ هزاره اول ق. م. شبیه به ظروف فلزی زینت‌بخش موزه است. ظروف سفالی دسته‌دار، آبریزهای سفالی دسته دار با لوله عمودی و خمیده به رنگ‌های نخودی و اخرائی که با نقوش هندسی، خطوط هاشوری و نقوش دندانه‌دار تزئین شدند و قدمت آن‌ها به هزاره اول ق.م باز می‌گردد، پایان بخش آثار سفالین دوران تاریخی موزه است.

آثار فلزی: شاه‌نشین حمام به نمایش آثار فلزی دوران تاریخی که از نظر شکل، ابعاد و آلیاژ مختلف و متنوع هستند، اختصاص دارد. کاسه کوچک مفرغی مکشوفه از خان میرزای لردگان – متعلق به هزاره دوم ق. م از قدیمی ترین آثار این مجموعه است. قدمت سایر آثار فلزی مربوط به هزاره اول ق. م است. لیوان، کاسه، قدح و ظروف ساده مفرغی مکشوفه از بلداجی، بروجن، اردل، بازفت و لردگان به اشکال و ابعاد متفاوت به غنای علمی موزه افزوده است.

جام مفرغی با نقوش قلمزنی که درپشت ظرف اشعه خورشید را به صورت برجسته نشان می دهد. خلاقیت و توانایی هنرمندان فلز کار چهارمحال و بختیاری را در آفرینش آثار هنری ارزشمند و ماندگار در هزاره اول ق . م معرفی می‌کند. تیغه‌ها و سرخیش آهنی خنجر و سرگرزهای پره‌دار، تبرزین حکاکی و قلمزنی شده، با لبه تخت و بدنه قوسی از سنگ مرمر سفید و قهوه‌ای رگه‌دار در این موزه از ظرافتی برخودارند. این آثار در دوره هخامنشی با دستگاه مخصوصی خراطی شدند.

آجر نوشته ایلامی: آجر نوشته ایلامی موجود در موزه باستان شناسی شهرکرد تنها کتیبه به خط میخی مکشوفه از قلعه گلی و قلعه افغان لردگان در سال 1375 است. این آجر نوشته متعلق یه هوته لوتوش اینشوشیناک (1120-1110 ق.م ) آخرین پادشاه ایلام میانه است که احتمالاً به معبدی در محل (( قلعه گلی )) (کنونی ) اهدا شده. کاسه شیشه‌ای مکشوفه در استان که سطح بیرونی آن به صورت ((لانه زنبوری )) (6 ضلعی ) تراش داده شد، هنر شیشه‌گری ایرانیان را در دوران ساسانی نشان می‌دهد.

آثار دوران اسلامی: ظروف سفالی به شکل قدح، کاسه، صراحی، تنگ، پیه سوز، پیاله و خمره های کوچک با تزئینات لعاب ساده، نقاشی زیر لعاب، نقش کنده زیر لعاب، نقوش قالبی، تزئینات کتیبه‌ای و نقوش گیاهی، هندسی و حیوانی متعلق به قرون 3-6 هـ.ق و کاسه زرین فام متعلق به قرن هفتم هـ.ق. اشیای سفالین دوران اسلامی موزه را شامل می‌شوند که در ضلع غربی گرمخانه و میان در حمام قرار دارند. تنگ سفالی با نقوش قالبی مربوط به دوره سلجوقی مکشوفه از میرآباد شهرکرد تنها شی ء سفالین دوره اسلامی خمره متعلق به استان چهارمحال و بختیاری است. ظروف شیشه‌ای کوچک‌ گردان‌دار که در کیمیاگری و یا برای نگهداری مواد دارویی و آرایشی در سده های 1-4 هـ.ق. مورد استفاده قرار می‌گرفتند، از جمله این آثار است.

مهر و سکه: سربینه حمام به غرفه‌های مهر و سکه از دوران مختلف پیش از اسلام و دوران اسلامی اختصاص یافته است. مهرهای استوانه‌ای از جنس خمیر شیشه، عقیق کبود و سنگ مرمر سبز با نقوش بز کوهی، نخل و یا انسان نیایشگر متعلق به هزاره اول ق.م. و مهرهای استامپی (تخت) از جنس عقیق سفید با نقش عقاب، عقرب و غزال مربوط به دوره ساسانی، مکشوفه از نقاط مختلف استان چهارمحال و بختیاری، تنوع جنس و نقش مهرو اعتقاد و باور ایرانیان را که بر روی این مهرها جلوه نموده در معرض مطالعه و پژوهش علاقه‌مندان قرار داده است.

سکه های نقره اسکندر مقدونی، سکه های طلا و نقره سلوکی، اشکانی، ساسانی و سکه‌های مفرغی الیمایی، سکه‌های نقره قرن اول هجری ضرب دمشق، واسط، جی، کرمان، نیشابور و دارا بگرد، سکه‌های طلا مربوط به حکام عباسی و سامانی، سکه های طلا و نقره ایلخانی‌، صفویه و زندیه و سرانجام سکه‌های شاهان قاجار بخش مهر و سکه موزه را تکمیل کردند.

قالیچه بختیاری: با قدمتی حدود 200 سال از نوع تمام پشم و دو پود با رنگ زمینه سرمه ای و کرم و نقش زمینه لوزی، قندیلی که نقوش گل، دست، حیوان و طرح‌های هندسی در آن بافته شده به ابعاد 160×330 سانتیمتر در خزینه حمام جای گرفته است.

گرمابه پرهیزگار با زیر بنای حدود 620 متر مربع، شامل دو باب حمام کوچک و بزرگ می‌شود و از آخرین بناهایی است که در دوران معاصر و به سبک معماری سنتی حمام‌های قدیمی کشور در شهرکرد احداث شده است. این بنا دارای ویژگی‌های معماری و هنری ارزشمندی است.

حمام بزرگ در جبهه جنوبی و حمام کوچک متصل به آن در ضلع شمالی قرار دارد. همچنین، حمام بزرگ دارای بخش‌هایی مانند هشتی، راهرو، سربینه، میان در، گرمخانه، خزینه و شاه نشین است. حمام کوچک شامل سربینه، راهرو، گرمخانه و خزینه می‌شود. ستون‌های سنگی گرد با شیارهای قاشقی نسبتاً عمیق، کف‌فرش با کاشی سفید و فیروزه‌ای، حوض سنگی چند ضلعی در وسط و حوض‌های عمقی در سه طرف آن و طاق‌نماها با سکوهای سنگی جهت رختکن از ویژگی‌های معماری (( سربینه حمام بزرگ )) است.

هزینه ورودی موزه برای گردشگران داخلی و خارجی متفاوت است.

عملیات تبدیل گرمابه پرهیزگار به موزه باستان‌شناسی با افزودن الحاقاتی به شیوه معماری سنتی در سال 1376 احداث و با مجموع زیر بنا 1400 متر مربع در بهار 1382 به پایان رسید.

با توجه به وضعیت آب و هوایی استان چهارمحال و بختیاری، فصل بهار و تابستان زمان مناسبی برای بازدید از این جاذبه است.