پل سردار

درازای پل سردار زنجان حدود ۵/۷۹ متر و ارتفاع آن در بالاترین نقطه از سطح بستر رودخانه حدود ۱۲ متر و عرض آن حدود ۶/۴ متر است؛ مصالح به کار برده شده در این پل، اجر، ملات آهکی، سنگ، کاشی و چوب هستند.

پل دارای سه دهانه با طاق‌ های جناغی‌ ست که دهانه میانی از دهانه‌ های دیگر بزرگ‌ تر است. در طاق‌ ها و بدنه بنا نیز آجرهایی به ابعاد پنج در ۲۵ در ۲۵ سانتیمتر به کار رفته که سطح گذرگاه پل برای ارتفاع زیاد دهانه میانی، از وسط به دو طرف دارای شیب نسبتا تندی می باشد.

در این پل برای سبک کردن بنا، کاهش بار اضافی و صرفه‌جویی در مصالح ساختمانی، علاوه بر ایجاد دو طاق تزیینی در اطراف طاق و هسته پل، فضاهای توخالی زیادی ایجاد شده و با توجه به بقایای موجود به نظر می‌رسد که بستر رودخانه در محل برپایی پل سنگ فرشی داشته که این امر مانع از شسته شدن شالوده پل و بستر رودخانه در زیر پایه‌‌ها، توسط جریان رودخانه می‌شده. همچنین، در طاق‌ ها و بدنه بنا نیز آجرهایی به ابعاد پنج در ۲۵ در ۲۵ سانتیمتر به کار رفته که سطح گذرگاه پل برای ارتفاع زیاد دهانه میانی، از وسط به دو طرف دارای شیب نسبتا تندی است.

از ویژگی های این پل تاریخی تزیینات کاشی و آجری نمای شرقی آن است که در پل‌ های دیگر کمتر مشاهده می‌ شود و در ضلع شرقی پل تزییناتی با کاشی بر بالای دهلیزها و نوارهایی از کاشی در اطراف دهانه‌ های پل وجود دارد که نوار دهانه وسطی، یک نوار ۲۵ سانتی متری از کاشی و آجر لعاب‌ دار است و نوار دهانه‌ های جانبی، یک ردیف پنج سانتیمتری از کاشی به رنگ آبی است.

روی پایه‌ های پل نیز دو دهانه با قوس تزئینی تعبیه شده است. پایه های پل به عرض ۶ متر از سنگ های تراشیده ساخته شده و از کف رودخانه حدود ۲ متر ارتفاع دارد. پایه‌ ها در هر دو جهت دارای آب بر هستند. آب برهای جانب بالادست به صورت چند ضلعی و آب برهای پایین دست به طرز نیم دایره شکل گرفته اند. دهانه اصلی و بزرگ پل ۱۱٫۶ متر عرض و حدود ۸٫۵ متر از سطح آب ارتفاع دارد. دهانه های کوچکتر نیز ۵٫۵ متر عرض و ۵٫۱ متر از سطح آب ارتفاع دارد.

پل تاریخی سردار دارای تزئینات زیبایی است که توجه گردشگران را به خود جلب می کند. این پل در میان پل‌ های سه گانه‌ ای که روی زنجانرود ساخته شده تنها پلی‌ است که دارای تزئینات معقلی زیبا در حاشیه طاق‌ ها و چشمه طاق‌ ها است.

این پل در گذشته به دلیل نزدیکی به دروازه جنوبی شهر به پل دروازه قلتوق نیز معروف بوده. تاریخ ساخت بنای پل سردار روی بدنه داخلی بزرگ‌ ترین طاق و در داخل قاب آجرچینی شده زیبا که ذکر مقدس یا علی به صورت قرینه آن را در بر گرفته نقش شده است.

فصل های بهار و تابستان، زمان مناسب تری برای سفر به زنجان و بازدید از این جاذبه هستند.

پل سردار در فهرست آثار تاریخی نیز به ثبت رسیده است که این خود بیانگر اهمیت و ارزش این پل باستانی است.