کاخ خسرو قصرشیرین

کاخ خسرو یا قصر شیرین (که با نام دو بنای ساسانی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است) بنایی مربوط به دوره ساسانیان است .

در مورد کاخ خسرو قصرشیرین مورخین و جغرافی نویسان ایرانی و عرب مطالب فراوانی نوشته اند. آنها بر این اعتقادند که این کاخ توسط خسرو پرویز در میان باغ وسیعی ساخته شد و حیوانات وحشی با آزادی تمام در این مکان میزیستند و آب فراوانی از رودخانه الوند در این باغ جریان داشت.

ظاهرا خسروپرویز این بنا را برای همسرش شیرین ساخته است و به همین دلیل به کاخ خسرو شیرین نیز معروف است.

کاخ خسرو قصرشیرین در جهت شرقی-غربی و به ابعاد 285 98 متر برروی مصطبه ای به ارتفاع 8 متر ساخته شده است که راه ورود به داخل بنا از طریق پلکان صورت می گرفته است.

در قسمت شرقی بنا ، تالار ستون دار مستطیل شکلی دیده می شود و سقف آن به وسیله ی طاق های آجری پوشش داده شده است. در پشت این تالار ، اتاق گنبد دار بزرگی قرار دارد و راه ورود به آن از طریق درگاهی که در قسمت غربی تالار ایجاد شده است، صورت می گیرد.

در شمال و جنوب اتاق گنبد دار، اتاق های مستطیل شکلی وجود دارد که از طریق اتاق گنبد دار قابل دسترسی بوده اند. همچنین در پشت اتاق گنبد دار، حیاط مربع شکلی به ابعاد 27 27 متر با رواق ستون دار قرار دارد و اطراف این حیاط را اتاق های متعددی فرا گرفته است .

در قسمت غربی حیاط نیز ایوانی ساخته شده است که از طریق درگاهی به حیاط دیگر کاخ منتهی می شود و در اطراف این حیاط ها نیز مجموعه اتاق ها و اصطبل ها قرار دارند. در قسمت شمالی تراس ، چند خانه به صورت یک مجموعه دیده می شود. ظاهرا خانه هایی که در قسمت مرکزی قرار دارند، حرم پادشاه و خانه های اطراف مکانی برای پذیرایی از میهمانان بوده است.

این اثر در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۳۲ به‌عنوان یکی ازآثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

بهترین زمان برای بازدید از این جاذبه اواخر بهار و تابستان است.

 مصالح و موادی که در این ساختمان بکار رفته‌اند از سنگ‌های آهکی کاخ هنی فشی پست‌تر می‌باشد. ستونها از آجر تراش و با گچ اندود شده و در این قسمت هم با مواد کاخهای مجلل هنی فشی تفاوت کلی دارد.