کوه الوند

کوه الوند با عرصه‌ای به وسعت ۱۳۷۵ کیلومتر مربع، از شمال غرب به کوه خدابنده‌لو سنندج و کوه چهل‌چشمه کردستان و از جنوب شرق به بلندی‌های راسوند و کوه وفس اراک وصل است. یال آن، حد طبیعی بین شهر همدان و تویسرکان و بلندترین قلهٔ آن موسوم به الوند در ۱۸ کیلومتری جنوب شهرهمدان واقع شده و ارتفاع آن ۳۵۷۴ متر از سطح دریا است.

کوه الوند بزرگ‌ترین پدیدهٔ گرانیت زائی از دوران چهارم زمین‌شناسی است که بر اثر نفوذ توده‌های آذرین در نهشته‌های بازمانده از دوران پیشین بوجود آمده‌است

کوهستان الوند صدو یازدهمین اثر طبیعی است که توسط سازمان میراث فرهنگی در ۲۰ بهمن ۱۳۸۹ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت. این کوه همچنین از مناطق حفاظت شده محیط زیست است.

معروفت‌ترین قله‌ها، از شمال غربی به جنوب شرقی عبارت‌اند از: قله آلماقلاغ ۲۹۹۷ متر، قله کرکس ۲۹۵۹ متر، قله قزل‌ارسلان ۳۲۵۰ متر، قله دائم‌برف ۳۴۵۰ متر، قله کلاغ‌لان ۳۴۸۰ متر، قله الوند ۳۵۸۴ متر (که مرتفع ترین قله این کوهستان بزرگ می باشد)، قله تاریک‌دره ۳۳۱۴ متر، قله کمرلرزان ۳۳۳۸ متر، چهارقله (۳۱۸۴، ۳۱۷۲، ۳۱۶۶و ۳۱۷۰ متر)، قله یخچال‌صاحب (گاوبره) ۳۴۸۶ متر، قله شاه‌نشین ۳۴۹۶ متر، قله سرخ‌بلاغ ۳۱۲۴ متر و قله قله کلاه‌قاضی ۳۱۲۵ متر. در کوهستان الوند، علاوه بر قلل مرتفع و شیب دار، دشت‌های کوچکی وجود دارند، که سطح آنها از چمن زار پوشیده شده و چشمه‌های زیادی در آنها جاری است و با توجه به اینکه از سطوح نسبتاً مسطحی برخوردارند، به صورت محل استراحت و اتراق کوهنوردان درآمده‌اند. مهم‌ترین این دشتک‌ها عبارت‌اند از: میدان میشان، تخت نادر، چمن شاه نظر و تخت رستم

در دامنه‌های شمالی الوند دره‌های پر آبی مانند: دره برفین، دره گنجنامه، دره عباس‌آباد، دوزخ دره، دره گوساله، دره کیوارستان، دره سیمین دره، دره مرادبیگ، دره دیوین، دره قز، دره حیدریه و... وجود دارد و دره‌های مصفایی نیز در دامنه جنوبی الوند واقع است، از جمله دره سرکان، دره آرتیمانی، دره فاران، دره گزندر، دره شهرستانه و... همچنین از چشمه های الوند میتوان به این موارد اشاره کرد: چشمه حوض نبی، تخت نادر، کلاغ لان، قاضی، ملک، هفت جشمه، چشمه خسرو، بهشت آب، چشمه افعی و چشمه آب مروارید.