باغ تاریخی آقای کرمان، در انتظار آبادانی

به گزارش پرتال گردشگری بزنیم بیرون ،  باغ شاهزاده، باغ زیبا و مصفایی که با بیش یک قرن قدمت و پیشینه تاریخی در دامان کوه های سر به فلک کشیده هزار (کوه های نیگران) آرمیده و چشم و چراغ باغ های کنونی ایران به شمار می رود. این باغ در سال ۱۲۹۷ ه.ق به وسیله عبدالحمید میرزا فرمانفرما ناصرالدوله شاهزاده قاجار و بیست و ششمین فرمانده این عصر بنا شد. این باغ دارای دو عمارت دو آشکوبه در قسمت غرب و شرق است و حوض ها و فواره های متعدد این دو مجموعه را بهم وصل می کند. در طرفین این دو عمارت اطاق های متعددی وجود دارد که امروزه مکان مناسبی برای پذیرایی به شمار می رود. حمام کوچکی نیز در ضلع جنوبی باغ وجود دارد که با برداشتی از حمام گنجعلیخان احداث شده است. درختان سر به فلک کشیده ای که همراه با خنکای نسیم کوهستان رقص شاخساران را به میهمانان خود هدیه می کنند، روایات زیادی را از روزگاران گذشته به یاد دارند. آن روز که ماموران عبدالحمید میرزا برای به دست آوردن بهترین نهال و غرس آن در این باغ به روستای پاریز سیرجان عزیمت کرده و پس از تهیه بیجه ها الاغ اهالی را به زور گرفته و آنها را به این باغ انتقال می دادند تا جایی که مردم پاریز مجبور بودند الاغ ها را از شر این گروه در اطاق های مسکونی خود پنهان کنند.  روایت های دیگری نیز وجود دارد که از جمله می توان به زمانی که بنای شاغل در این باغ مشغول آجرکاری سردر ورودی بود، خبر مرگ ناصرالدوله را شنید، همچون مرغی رها شده از قفس، آجرها و ظرف مصالح خود را از روی داربست به پایین انداخت و فرار کرد، اشاره کرد. جالب است که هنوز جای خالی آن دو سه آجر و کاشی بر سردر ورودی باغ خالی است.
این باغ در سال ۱۳۷۰ خورشیدی و همزمان با برگزاری کنگره  جهانی خواجو بازسازی و امروز با عرضه خدمات و پذیرایی از مهمانان و ایرانگردانان و جهانگردان یکی از جاذبه های ارزشمند و گرانبهای کرمان به شمار می رود.

باغ بیرم آباد
این باغ که در شرق شهر کرمان و اکنون در اختیار آستان قدس رضوی قرار دارد، از یادگارهای بیرام بیک افشار است. این شخص به سرکرده تیره قاسملو بود که در زمان شاه اسماعیل صفوی به کرمان آمد و از سوی محمدخان استاجلو به اداره کرمان برگزیده شد.
باغ بیرم آباد گویا منسوب به همین بیرام بیگ است این باغ بعدها جزو اموال و موقوفات گنجعلیخان زیک شد.
این باغ ۴/۵ هکتار وسعت دارد و براساس وقفنامه موجود در زمان قاجاریه توسط چهار تن از فرزندان قلی بیک نامی به آستان قدس رضوی واگذار شده است.
باغ خان
از جمله باغ های معروف و آثار گنجعلیخان در کرمان باغ خان بوده که در خیابان زریسف قرار داشته است.
باغ نظر
نام این باغ نیز در مجموعه آثار گنجعلیخان در قندهار ثبت شده است. باغ دیگری با همین نام در کابل وجود دارد. اما باغ نظر کرمان که محل کنونی ستاد آموزش ۰۵ است، از یادگارهای عصر زندیه و تاریخ ساخت آن حدود سال ۱۱۷۹ ه.ق و همزمان با حکومت بسطام خان زند در کرمان است.
باغ لله
این باغ با وسعت قابل توجه خود، روزگاری هوای شهر را تلطیف کرده و موجب صفای کرمان بود. در مورد وسعت آن گفته می شود ابتدای آن تکیه شاهرخ خان و انتهای آن محله ای بود که امروز به نام محله ته باغ لله معروف است.
باغ ملی
این باغ در میدان مرکزی شهر کرمان که در گذشته به نام میدان باغ ملی و امروز به میدان تختی معروف است، قرار دارد. بانی آن مصطفی خان کاظمی که در سال ۱۲۹۶ تا ۱۲۹۸ رئیس فرهنگ و در دو نوبت ۱۳۱۰ و ۱۳۳۲ استاندار کرمان و یک نوبت نیز نماینده مردم کرمان در مجلس شورای ملی بوده است. قدمت این باغ به بیش از ۵۰ سال می رسد.
باغ دیلمقانی
این باغ که در خیابان زریسف قرار دارد و امروز به عنوان پرورشگاه دیلمقانی در خدمت کودکان یتیم کرمانی است، از یادگارهای دیلمقانی، تاجر آذربایجانی مقیم کرمان است که به صنعت فرش رونق خاصی بخشیده و سرانجام در راه زرند به دست بدخواهانش به قتل رسید.

باغ فتح آباد

باغ عمارت فتح‌آباد (بیگلر بیگی) باغی مربوط به دوره قاجار است که در ۲۵ کیلومتری مرکز کرمان، شهر اختیار آباد واقع شده. این باغ الگوی احداث باغ شاهزاده ماهان بوده است.

این باغ از از یادگارهای فضل علی خان بیگلربیگی است که به همین دلیل آن را باغ بیگلربیگی نیز می‌گویند. عبور آب فتح‌آباد از میان این باغ به آن صفا و طراوت می‌بخشیده است. زمان احداث این باغ به حدود سال‌های ۱۲۵۵ می‌رسد. مصالح ساختمان‌ها از خشت خام و تزیین آن با گچ و مقابل سر در باغ حوضی به ابعاد ۶۰ در ۵ متر با فواره‌های زیبا طراحی شده بود. علاوه بر سر در که ساختمانی دو طبقه داشته طاق نماهایی نیز در طرفین آن احداث شده بود.

این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱با شماره ثبت ۷۲۸۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به  ثبت رسیده است.

و سرانجام باغ آقا

گفته می شود این باغ که در خیابان زریسف قرار دارد محل بیتوته آقاخان محلاتی بود. سپس به عنوان کنسولگری انگلیس مورد استفاده قرار گرفت. با تعطیل شدن این کنسولگری در زمان مصدق، باغ مذکور به تصرف شرکت نفت درآمد.
باید بگوییم که بعد از باغ فتح آباد ، باغ آقا نیز مظلوم واقع شده است و شنیده ایم که این باغ در حال حاضر به دست شرکت نفت است و از آن مجموعه استفاده مسکونی می کند و به گفته شاهدان عینی متاسفانه در حال تخریب است و کسی هم فریاد مظلومانه او را نمی شنود به همین خاطر به سراغ سید محمدعلی گلاب زاده کارشناس کرمان شناسی رفتیم و از نزدیک جویای این امر شدیم که از نظرتان می گذرد:

سید محمدعلی گلاب زاده در ابتدای سخنانش می گوید : کوشک محی آباد (باغ آقا) مربوط به دوره قاجار است و در کرمان واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۸۳ با شمارهٔ ثبت ۱۱۶۰۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این باغ  سالها محل بیتوته آقاخان محلاتی بود و سپس به عنوان کنسولگری انگلیس مورد استفاده قرار گرفت. باغ آقا در انتهای خیابان شهدا( زریسف) کرمان قرار دارد که با قدمت بیش از ۲۰۰ سال یکی از مراکز تاریخی و ارزشمند استان کرمان به شمار می آید.

وی افزود: بانی این باغ سیدابوالحسن خان بیگلربیگی حاکم وقت کرمان بوده است که در حدود سال های ۱۲۰۸ در کرمان حکومت می کرده است.

گلاب زاده ادامه داد: حکومت او مصادف بود با آمدن لطفعلی خان زند به کرمان و اتفاقاً یکی از مواردی که نقطه عطفی درباره این باغ است این است که وقتی لطفعلی خان عزم ماندن در کرمان را داشت وسیدابوالحسن خان مخالف با آمدن و ماندن لطفعلی خان بود به او از طریق سیف الدین که برایش پیغام آورده بود، پیغام داد که آمدنت و ماندنت در کرمان به صلاح تو نیست و به صلاح مردم و من هم نیست شما اگر می خواهید در کرمان زمینه تفریحی داشته باشید بیا من این باغ را مدتی در اختیارت قرار می دهم تفریح کن و خرجت را هم می دهم،لطفعلی خان نپذیرفت و در کرمان ماند و آن وقایع (قتل عام آقا محمدخان قاجار در کرمان) بوجود آمد. سیدابوالحسن خان بسیار آدم بخشنده ای بود بخصوص در روزگاری که مردم کرمان در فقر و تنگدستی به سر می بردند ، وجوهات قابل توجهی از جاهای مختلف دنیا برای او ارسال می شد برای همین به اینجا باغ آقا می گفتند.

وی سپس در ادامه بیان داشت: بعد که انگلیسی ها به کرمان آمدند کنسولگری را ایجاد کردند و در اینجا «اس بی آد» را راه انداختند و آقای « اون فری سایکس» به کرمان نقل مکان کرد و از آن پس این باغ در اختیار کنسولگری قرار گرفت از اسنادی که در این کنسولگری رقم خورده و برای انگلستان فرستاده شده در اختیار داریم مجموعه اسنادی که از اینجا به انگلستان فرستاده شده در مجموعه های سیاسی ، اجتماعی، فرهنگی و … بصورت بایسته و درست و صحیی منظور شده که شامل ۱۵۰ هزار برگ می باشد که از این تعداد ۱۵ هزار برگ به همت یکی از دوستداران فرهنگی کرمان از دولت انگلیس خریداری شد و در حال ترجمه است و محتوای آن را تفسیر خواهیم کرد وفکر می کنم ۱۰ تا ۱۵ مجموعه مفصل تاریخی به تاریخ معاصر کرمان اضافه خواهد شد که بتوانیم آن انتشار بدهیم.

این کارشناس کرمان شناسی گفت: چون خیابان زریسف یکی از محل های مشجر کرمان مطرح بوده است افضل کرمانی در قرن هفتم هجری اینجا را به عنوان باغ بهشت از آن یاد می کند بنابراین کلیه حاکمان و یا سفرایی که به کرمان می آمد آنان را بر آن داشت از این باغ به عنوان مکان مناسبی برای کارهای کنسولی انتخاب کنند.

وی ادامه داد: به هر حال سوابق عددیده ای در این باغ وجود دارد هم به عنوان سفارت و هم به عنوان بنای تاریخی . و بسیار شایسته است به بازسازی این باغ اقدام شود تصاویری از مجموعه گذشته این باغ موجود است و زمینه بسیار مناسبی بدست می دهد که دوستداران احیاء آثار تاریخی بتوانند از روی آن عکسها و تصاویر بتوانند آن باغ را بازسازی کنند و من یقیین داریم بزرگورانی همچون علیرضا رزم حسینی این توان و اشتیاق را دارد آنجا را به عنوان مراکز تفریحی و گردشگری خوب در آورد و به دنبال باغ فتح آباد یک پایگاه مناسبی برای مردم کرمان و باقیات الصالحات برای خودشان قراردهند.

این کارشناس اظهار امیداوری کرد که باز به کمک مطبوعات ورسانه ها بتوانیم این آثار ملی و تاریخی شهرمان را از تملک شخصی در آورده و مرمت وبازسازی نموده و برای توسعه اقتصادی شهر در امرگردشگری و مجموعه تفریحی احیاء نماییم.