بالاخره پاساژ گردی خوبه یا بد؟ / نظر روانشاسان درباره پاساژگردی

به گزارش بزنیم بیرون ، محمدعلی ناجی‌نیا پژوهشگر با اشاره به مفهوم تفریح که اساساً در سبک زندگی سالم و در مقوله روانشناسی سلامت به آن پرداخته می‌شود، اظهار کرد: تفریح مجموعه فعالیت‌هایی است که افراد در زمان بیکاری انجام می‌دهند و جنبه شوخی و سرگرمی دارد.

این روانشناس با بیان اینکه به طور معمول تفریح برای افراد سود یا منفعت اجتماعی ندارد، افزود: در فرهنگ غنی اسلام تفریح از مراحل و اجزاء سیر تکاملی و رشد شخصیت فردی و اجتماعی انسان به حساب می‌آید، به گونه‌ای که هر فردی تفریح نکند، در بعدی از ابعاد تکاملی شخصیت خود کوتاهی کرده است و این قصور باعث کند شدن سیر رشد و تکامل ابعاد دیگر شخصیت او می‌شود.

ناجی‌نیا افزود: وقتی مراکز تفریحی به قدر کافی وجود نداشته باشد و افراد گزینه‌های تفریحی متعددی نداشته باشند، بالاجبار از گزینه‌های موازی استفاده می‌کنند، گزینه‌هایی که اغلب در یک سبک زندگی سالم به عنوان تفریح درست و منطقی به حساب نمی‌آید، برای مثال استعمال قلیان یا الکل که امروزه متأسفانه شاهد افزایش میزان مصرف و کم‌تر شدن سن مصرف آن در بین افراد جامعه هستیم بی‌شک به دلیل کمبود و یا نبود امکانات تفریحی است.
وی ادامه داد: یکی دیگر از رفتارهایی که جایگزین تفریح شده، پدیده‌ای است به نام پاساژگردی، که در سال‌های اخیر به عنوان یک تفریح در بین اقشار مختلف جامعه و خصوصاً جوانان و نوجوانان رایج شده است.
این پژوهشگر با اشاره به تأثیر روانی تأسیس مراکز تجاری بر جامعه گفت: تأسیس فروشگاه‌های بزرگ در کنار اهداف کلان اقتصادی و تجاری‌، به عنوان کاربری رسمی، یک کاربری غیر رسمی نیز یافته‌ است و فروشگاه‌های بزرگ و هایپراستارها وسیله‌ای برای تخلیه هیجان و در واقع نوعی ابزار تفریح محسوب می‌شود.

ناجی‌نیا ادامه داد: در حقیقت فروشگاه‌های بزرگ در نوع کاربری رسمی وسیله‌ای نیز دو نوع هدف وابسته و موازی به هم را دنبال می‌کنند؛ هدف اول فروش کالاهای مورد نیاز مردم با هدف پنهان، نیازسازی و ترغیب مردم به مصرف‌گرایی و خرید بیشتر و ایجاد یک رقابت مصرف در بین بازدیدکنندگان است؛ اما در کاربری غیر رسمی فروشگاه‌های بزرگ، به عنوان یک مرکز تفریحی محسوب می‌شوند و بخشی از افراد علاقه‌مند به پاساژگردی را در خود جای می‌دهند.

وی با تأکید بر اینکه کارکرد مؤسسات تجاری، خانواده‌ها را مورد هدف قرار می‌دهند، افزود: در واقع سیستم‌های تجاری بزرگ در هر جای دنیا نوعی الگوی تجاری برای نیازسازی در میان کاربران دارد؛ به این معنا که سیاست‌هایی را برای ایجاد، تولید و یا بازتولید احساس نیاز و تمایل به مصرف و خرید در مخاطب‌هایشان ایجاد می‌کنند که در کل به سیاست مصرف گرایی و رقابت مصرفی می‌انجامد؛ این سیاست، پول سرشاری را به جیب تولیدکنندگان کالاهای مصرفی سرازیر و مدیریت اقتصادی خانواده ها را متزلزل می‌کند.

این روانشناس تصریح کرد: مکان‌های اجتماعی جایگاه فکرسازی و تولید الگوهای فکری مؤثر برای افراد است؛ سابقه تاریخی در بسیاری از کشورهای جهان نشان داده است که کثرت مکان‌های اجتماعی پویا رابطه‌ای مستقیم با تعالی اجتماعی و فکری افراد آن جامعه داشته است چرا که بی‌شک در بستر یک مکان اجتماعی پویا است که فرایند رشد فکری محقق می‌شود و افراد قادر به بازنگری عقاید و ساخت مفاهیم فکری کارآمد می‌شوند.

ناجی‌نیا با بیان اینکه پاساژها افراد را به دو دسته خریدار و پاساژگرد تقسیم می‌کنند، تصریح کرد: پاساژگردی به عنوان یک تفریح معمول در بین اقشار مختلف جامعه، خصوصاً جوانان و نوجوانان بسیار رایج و معمول است، پاساژگردها را نیز می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد؛ گروه اول افرادی که وسواس خرید دارند و برای خرید مراجعه کردند اما شک و تردید برای خرید؛ آنها را به نحوی تبدیل به یک پاساژگرد کرده است و گروه دوم کسانی هستند که به قصد تفریح و خوش گذرانی و یا گذراندن وقت به بازارگردی می‌پردازند.

وی افزود: پاساژگردی و بازارگردی، در ذات خود به عنوان یک تفریح در درازمدت اثرات خوب و بدی را به‌ همراه دارد؛ از یک طرف به آرام شدن ضمنی و کوتاه مدت افراد و رها شدن آنها از تنش‌ها و افکار اضطراب آور کمک می‌کند و از سوی دیگر در بازه‌های زمانی طولانی در معرض کالاهای مختلف بودن حس مصرف‌گرایی و تجمل گرایی را بیشتر و نوعی نیاز به خرید و اجبار برای خرید را ایجاد می‌کند.