توهمات جن و پری در دره‌ای خوف انگیز

کال جني يا دره جن‌ها دره اي است که در شمال طبس و در اطراف روستاي ازميغان و در امتداد خروجي قناتي که در نزديکي آن قرار دارد واقع شده و ۳۵ کيلومتر با شهرستان طبس فاصله دارد.

دره اي زيبا و حيرت انگيز که بوميان قديمي آن را دره جن‌ها ناميده‌اند و آن را خوف انگيز و محل زندگي ارواح و جن‌ها مي‌دانستند.

براي دست يابي به کف دره نيازمند آشنايي به منطقه هستيم، دره داراي ديواره هاي بلند و پرشيب است که وارد شدن به آن مي‌تواند خطراتي به همراه داشته باشد.

وجود تونل‌ها و خانه هايي بنام خانه گبرها در دل ديواره‌ها که براي سکونت زرتشتيان آن زمان ساخته شده از ديگر جدابيتهاي اين دره است.

دره را که ادامه دهيم در نقاطي آبشارهاي کوچک که در زبان محلي شلن ناميده مي شود وجود دارد. در جاهايي آب بصورت حوضچه هايي جمع شده که در فصل تابستان مناسب براي آب تني و فرار از گرماي طاقت فرساي هواست.

در محلي اين آب بوسيله راه آب و تونلهايي که توسط اهالي روستاهاي پايين اين منطقه ايجاد شده به داخل قنات هدايت مي شود.

معماري باشکوه دو هزار ساله در دره جن ها

 در اين محل فرسايش آب به اوج خود رسيده و نقوش و برجستگيها و خلل و فرج عجيبي را در کف رودخانه ايجاد کرده است.

کمي جلوتر منطقه ديگر دره خشک و بي آب و علف مي شود. آب به داخل قنات هدايت شده و دره بي نصيب از آب مي شود.

در اين محدوده و در ارتفاع ۲ متري از سطح زمين چاه ورودي قرار دارد که با کمک يک همراه مي توان به درون آن رفت و سپس از اين چاه که حدود ۷-۸ متر ارتفاع دارد و بوسيله جاي دست ها و حفرات بدنه آن بالا بروي به تالاري خواهيد رسيد که در دو طرف اين تالار دو دالان قرار دارد و هر کدام شامل چندين اتاق است.

 همه اينها بوسيله بشر و در دل ديواره اين دره عجيب پديد آمده است. هنوز مي توان رد تيشه معماران آن را بر در و ديوار اتاقکها مشاهده کرد و طبق نظر کارشناس سازمان ميراث فرهنگي تاريخ بناي اين مکان به دوره ساسانيان بر مي گردد و به نظر مي رسد محل چله نشيني يکتا پرستان بوده است.

بازديد از تنورها و دودکش هاي جني

عضو هيئت علمي دانشگاه آزاد اسلامي واحد طبس که دکتري زمين شناسي دارد دراين رابطه در گفتگو با خبرنگار مهر بيان کرد: اين منطقه در اصطلاح محلي به کال جني يا دره جني معروف است که در واقع ادامه رودخانه ازميغان به سمت پايين دست است.

محمد ناظمي با اشاره به اينکه کال جني يکي از رودخانه هاي دائمي منطقه طبس است، بيان داشت: با وجود اينکه طبس منطقه اي گرم و خشک است اما ما رودخانه هاي دائمي داريم که نشانگر چشمه هاي پر آب در منطقه کوه هاي شتري است.

وي ادامه داد: يکي از رودخانه هاي دائمي با دبي پايه که هميشه جريان آب در آن وجود دارد و از منطقه شمالي کوه هاي شتري سرچشمه مي‌گيرد رودخانه کال جني است که از مناطق بسيار زيباي گردشگري شهرستان طبس است.

رئيس دانشگاه آزاد طبس گفت: با توجه به اينکه اين رودخانه در مسير خودش اشکال فرسايشي بسيار جالب و زيبايي را از جمله غارهاي فرسايشي طبيعي، دودکش‌ها و تنور هاي جن و انواع فرسايش هاي ابي و بادي را در ديوارهاي رودخانه ايجاد کرده است بسيار مناظر جالب و بکري دارد که شرايط مناسبي را براي يک گردشگرماجراجويانه فراهم مي‌کند.

ناظمي افزود: از جمله اشکال و مناظر فرسايشي که مي‌تواند بي ربط به اسم کال جني هم نباشد مناظر دودکش‌ها و تنورهاي جن است.

اين کارشناس زمين شناسي عنوان کرد: دودکش هاي جن؛ ستون هاي فرسايشي است که در ديواره‌ي رودخانه‌ها به علت فرسايش آبي ايجاد مي‌شود.

 وي عنوان کرد: تنورهاي جن نيز اشکال استوانه اي شکل فرسايشي است که به دليل ورود جريان هاي آب سطحي به داخل دره و شدت فرسايش به صورت استوانه هاي توخالي در داخل رسوبات آبرفتي ديواره دره ايجاد شده است.

ناظمي ادامه داد: اشکالي که به صورت دودکش‌ها و تنوره هاي جن مطرح است و باتوجه به عقايد پيشينان مي‌تواند به اين دليل باشد که شايد از علت طبيعي اين سازه‌ها و اين اشکال فرسايشي اطلاعي نداشته‌اند و ساختش را به جن‌ها نسبت مي‌دادند.

وهم و خيال در دره‌اي شگفت انگيز  

رئيس اداره ميراث فرهنگي و گردشگري نيز در رابطه با اين جادبه گردشگري گفت: شهرستان طبس علي رغم برخورداري از هفت منطقه گردشگري و 2 منطقه نمونه گردشگري از جاذبه هاي زيادي در زمينه تاريخي و زمين شناسي برخوردار است.

رسول بهبهاني افزود: يکي از شاخص‌ترين و بکرترين اين جاذبه‌ها منطقه کال جني است که به لحاظ شکل و ساخت آن انسان دچار وهم و خيال مي‌شود و بنابراين از اين لحاظ اين منطقه با نام کال جني يا دره جن‌ها معروف است.

بهبهاني افزود: در اين دره آثار تاريخي با نام خانه هاي گبر داريم که قدمت آن به دوران ساسانيان و ايران قبل اسلام برمي گردد که به لحاظ معماري شکل و ساخت آن بسيار ديدني و جالب است.

وي بيان کرد: بکر بودن و دست نخورده بودن اين منطقه باعث شده است که گردشگران زيادي از مکان هاي مختلف کشور و حتي کشورهاي خارجي از اين جاذبه بازديد کنند.

برخي از مردم محلي معتقدند علت نامگذاري کال يا دره جني حفره‌ها و خانه هايي است که در دل کوه کنده شده و به عقل جن هم نمي‌رسد شايد هم علت نامگذاري خروشان بودن سيلابهاي فصلي بوده که در اين دره وجود داشته و هنوز هم زيرپاي گردشگران احساس مي‌شود.