دریاچه‌های نمکی؛ طبیعتی بکر و دوست داشتنی در شوره زار قم

به گزارش بزنیم بیرون ، موقعیت دریاچه‌های قم به گونه‌ای است که در فصل بهار دارای زیبایی دو چندان هستند و بازدید از آن‌ها در این فصل، جنبه‌های بیشتری از جاذبه‌های طبیعت گردی را در مقابل چشمان هر بیننده‌ای قرار می‌دهد.

شاید بسیاری با شنیدن نام دریاچه به یاد شهرهای پرآب، با میزان بارندگی زیاد بیافتند و زمانی که بشنوند استان قم که در شمار استان‌های کم بارش کشور قرار دارد، دارای چندین دریاچه است کمی تعجب کنند؛ اما واقعیت امر این است که قم نیز دارای دریاچه است اما از نوعی دیگر.

دریاچه نمک

در مسیری مستقیم در حدود ۶۰ کیلومتری از شهر قم در جهت شرقی، پهنه سفید رنگ بزرگی قابل مشاهده است به نام دریاچه نمک. در جنوب این دریاچه، کویر و کاروانسراهای مرنجاب و سفید آب و در شرق آن کاروانسرای شاه عباسی، قصر بهرام و سیاه کوه قرار دارند که جاده‌های خاکی و پر دست اندازی از سمت آران و بیدگل آن‌ها را به یکدیگر وصل می‌کند.

نام دریاچه نمک برگرفته از شوری زیاد آب آن است به طوری که سطح این دریاچه پوشیده از رسوبات نمکی بوده که بر اثر انباشته شدن سیلاب‌ها و آب‌های سطحی در طول قرن‌ها ایجاد شده است. دیدن کرت بندی‌های زیبای نمک بعد از هر بار بارش و تبخیر آب، در سطح این دریاچه و عکاسی کردن از آن‌ها لذتی است که ارزش تجربه کردن را دارد.

دریاچه حوض سلطان

یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعت گردی قم، دریاچه حوض سلطان است که به نام‌های تالاب حوض سلطان، دریاچه قم، دریاچه ساوه و دریاچه شاهی نیز معروف است.

برای دسترسی به دریاچه حوض سلطان مسیرهای متفاوتی وجود دارد. یکی از این مسیر‌ها، از کنار پمپ بنزین کیلومتر ۵۰ اتوبان قم – تهران می‌گذرد. همچنین در کیلومتر ۳۰ اتوبان، جاده خاکی وجود دارد که مسافران را به معادن استخراج نمک هدایت می‌کند. با انتخاب مسیرهایی که به سمت دریاچه می‌رود با خودرو نیز می‌توان تا نزدیکی دریاچه رفت و اگر سطح دریاچه خشک باشد حتی می‌توان روی سطح خشک و محکم آن رانندگی کرد.

همچنین با گذر از جاده قم- گرمسار، پس از طی حدود ۲۵ کیلومتر از کوه سفید، می‌توان بخش‌های شرقی دریاچه حوض سلطان را در دو طرف جاده مشاهده کرد و این مسیر بخش کوچکی از شرق بستر نیمه خشک دریاچه را جدا کرده است.

دریاچه حوض سلطان عمدتا از بقایای رودخانه‌های فصلی کم عمقی که از سمت شمال و غرب به آن می‌ریزد تغذیه می‌شود و اواسط فصل بهار بهترین زمان پرآبی این دریاچه است.

آب دریاچه حوض سلطان و خاک اطراف آن شور است و نوع گیاهان منطقه به دلیل خصوصیات ویژه‌ای که دراند از نظر خواص دارویی، مواد موثر و سایر کاربرد‌ها دارای ارزش بسیاری هستند.

این دریاچه به جز پرندگان بومی مثل هوبره و انواع کبوتر در فصول مختلف سال نیز پذیرای پرندگان مهاجری مثل دسته‌های بزرگ فلامینگو و یا پرندگانی مثل پلیکان، لک لک، پرلا، پاشل باش، غاز خاکستری، حواصیل، مرغ سفید ماهی خوار، باقرقره، قل قویرق و... است که از راه‌های دور و نزدیک به آن می‌آیند.

این پرندگان به اضافه پستاندارانی از قبیل خرگوش و روباه و آهو، جانوران بیابان زی و همچنین گله‌های ش‌تر در اطراف دریاچه و آبگیرهایی که در بعضی فصول شکل می‌گیرد، جاذبه‌های طبیعت گردی این منطقه را دو چندان می‌کند.

جاذبه‌های این دریاچه تنها در این موارد خلاصه نمی‌شود و حضور پرتعداد و متنوع انواع باکتری‌های نمک دوست که برخی از انواع آن‌ها منحصر به فرد است، وجود انواع دیاتوم‌ها یا‌‌ همان جلبک‌های تک سلولی، همچنین دستیابی به تخم و بالغ ارتمیا می‌گوی آب شور به عنوان تنها جانور آبزی اطراف این دریاچه، از دیگر جذابیت‌های دریاچه حوض سلطان است.

دریاچه حوض مره

بهترین مسیر برای دسترسی به دریاچه حوض مره از طریق جاده خاکی جیپ رویی است که از حوزه مسیله و کاج به دیرگچین کشیده شده است و از میانه‌های آن می‌توان با طی کردن مسیری ۲۰ کیلومتری رو به شمال به کناره‌های این دریاچه رسید.

جاده‌های دسترسی ماشین رو در این ناحیه بسیار ناهموار، باتلاقی و پرگل و لای است و تنها ماشین‌های کمک دار می‌توانند به نزدیکی دریاچه برسند.

دریاچه آب شور حوض مره در مجاورت حوض سلطان و در شرق آن با فاصله نزدیکی قرار دارد و در بیشتر ماه‌های گرم سال کاملا خشک است و به شوره زار تبدیل می‌شود. همچنین در جنوب دریاچه حوض مره، دریاچه بزرگ‌تر دیگری در مواقع پرآبی تشکیل می‌شود که به نوبه خود دیدنی است.

دریاچه سد نیزار

دریاچه سد نیزار در جنوب استان قم و البته در حوزه استحفاظی استان مرکزی قرار دارد. این سد به منظور استفاده از آب‌های جاری لب شور موسوم به قمرود و برای تامین آب شرب قم در نزدیکی بخش نیزار شهرستان دلیجان احداث شده که این کار باعث به وجود آمدن دریاچه بزرگی در پشت سد شده است.

دریاچه نیزار از پهنه آبی گسترده‌ای برخوردار است که به فاصله یک کیلومتری جاده قم به دلیجان قرار دارد و در آن ماهی فراوانی یافت می‌شود که این باعث جذب تعداد زیادی از علاقه مندان به ورزش ماهیگیری در کناره‌های این دریاچه شده است.

جاذبه‌های طبیعت گردی دریاچه‌های قم در تمام فصل‌ها زیبا و دیدنیست اما بهترین زمان برای بازدید از این دریاچه‌ها، اوایل بهار هر سال است.