روایتی از روزهای اوج بزرگ‌ترین کاروانسرای دوره شهری ایران

به گزارش بزنیم بیرون ، «آرش رشوند آوه» اظهار کرد: محمدباقر خان سعدالسلطنه اصفهانی حاکم وقت شهر قزوین در اواخر دوران سلطنت ناصرالدین‌شاه قاجار (سال ۱۳۱۰ هجری قمری) با توجه به مراودات اقتصادی فراوان ایران با روسیه و ترکیه، دستور داد کاروانسرایی با حدود 230 حجره در شهر قزوین بنا کنند و لقب خویش را روی آن نهاد و چهارسوق کاروانسرای سعدالسلطنه با همت دو معمار اصفهانی و دو معمار قزوینی در سال ۱۳۱۲ هجری قمری به بهره‌برداری رسید.

 
وی ادامه داد: سرای تاریخی سعدالسلطنه حدود 3 هکتار وسعت دارد و در دل بافت تاریخی شهر قزوین قرارگرفته است.
 
مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری قزوین یادآور شد: آن دوران تنها راه ارتباطی ایران با اروپا بندرانزلی به‌عنوان گمرک بوده و به‌علت شرایط جوی خاص امکان دپوی مصالح در مدت‌زمان طولانی نبوده است از همین‌رو سرای سعدالسلطنه نقش بارانداز را داشته و بخشی از فضاها 24 ساعته مورداستفاده بوده است.
 
وی خاطرنشان کرد: این بنای تاریخی در 2 دوره دچار رکود می‌شود که یک دوره در زمان جنگ جهانی که روس‌ها قزوین را اشغال کرده بودند و دیگری درزمانی بود که فرودگاه مهرآباد ساخته شد.
 
رشوند آوه بابیان این‌که بعد از دوره قاجار و در دوران پهلوی مشاغل مختلفی در این بنای تاریخی مستقر بوده است، افزود: در فضای بهشتیان کارخانه آرد، بارفروشی و چوب‌فروشی بوده است، شبستان شترخان نیز محل استقرار روس‌ها بوده است در یک دهه نیز این شبستان مخزن خواربار و محل انباشت خوراک احشام و در یک برهه زمانی نیز انبار قند و شکر، در یک برهه اصطبل و در دوره‌ای نیز کارخانه خشکبار و آرد بوده است که در دهه 70 بخش عمده‌ای از آن از میان می‌رود که البته بخشی از آن مرمت شد.
 
وی با اشاره به این‌که حیاط سعدیه این بنای تاریخی چاپخانه بوده است، ادامه داد: در حیاط سعدالسلطنه تا زمان تملک مشاغلی مانند عمده‌فروشی، فرش‌فروشی، امانت‌فروشی برپا بوده است.
 
مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری قزوین تصریح کرد: اواخر دهه 1370 طرح کشوری پردیسان تصویب شد که بر این اساس برخی از بناهای تاریخی را شناسایی و مانند یک زنجیره وصل می‌کردند تا یک مسیر گردشگری، تاریخی و فرهنگی ایجاد کنند.
 
وی تصریح کرد: این طرح بناهایی که خارج محدوده شهرها داشتند را شامل می‌شد، اما سعدالسلطنه به‌علت ویژگی‌های کم‌نظیر از جمله این‌که بزرگ‌ترین کاروانسرای درون‌شهری ایران بود در این طرح قرار گرفت و میراث فرهنگی به نمایندگی از دولت این بنای تاریخی و سرقفلی‌ها را تملک کرد.
 
رشوند آوه بابیان این‌که در چند سال نخست مرمت‌های جزئی در این بنا صورت گرفت، خاطرنشان کرد: متأسفانه تا پیش از مرمت هر جا که تخریب می‌شد تیربست می‌زدند که بعد از آتش‌سوزی در راسته نجارها میراث فرهنگی عزم خود را برای مرمت جزم کرد.
 
وی افزود: سی‌ و یکم مرداد سال 86 تفاهم‌نامه‌ای میان سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری قزوین و صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی کشور منعقد شد و بر اساس آن یک مشاور راهبردی جذب شد که مطالعات جامعی در محدوده بافت تاریخی و بازار صورت پذیرفت و منشور کاربری‌ها را پیشنهاد داد و طبق آن برای فضاهای مختلف کاربری تعریف شد.
 
مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری قزوین ادامه داد: در خرداد 87 نخستین مرمت در راسته وزیر انجام شد که بنا بود سوغات و صنایع‌دستی قزوین در این راسته عرضه شود.
 
وی گفت: بر اساس برنامه‌ریزی صورت گرفته مقرر شد تا پس از سرای وزیر، سراهای قیصریه، نگارالسلطنه، بهشتیان، سعدالسلطنه، سعدیه و قهرمانی مورد مرمت و بازسازی قرار گیرند.
 
رشوند آوه خاطرنشان کرد: 2 حمام قدیمی به نام‌های رضوی یا همان حمام شاه و حمام سعدیه که به ترتیب در ضلع جنوب غربی و حیاط سعدیه واقع‌ شده‌اند که پیشنهاد داده شد به حمام سنتی بری خانم‌ها و آقایان تبدیل شود و از همین‌رو به‌دنبال سرمایه‌گذار و بهره‌بردار هستیم.
 
وی خاطرنشان کرد: در منشور کاربری‌های این بنا، سرای بهشتیان برای رستوران سنتی در نظر گرفته شد که هم‌اکنون به بهره‌برداری رسیده است، برای شبستان شترخان نیز گالری موزه یا فروشگاه قرار بود راه‌اندازی شود که سرمایه‌گذار پذیرفته است که گالری موزه راه‌اندازی کند.
 
کاربری اقامتی مجموعه سعدالسلطنه در آستانه بهره‌برداری
 
مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری قزوین اظهار کرد: بر اساس منشور کاربری‌ها حیاط قهرمانی باید به مکان اقامتی تبدیل شود که برای تجهیز و بهره‌برداری به سرمایه‌گذار واگذارشده است که بر این اساس حدود 15 سوئیت قابل بهره‌برداری خواهد بود اما هم‌اکنون برای ورودی هتل مشکل وجود دارد.
 
وی یادآور شد: در سراهای قیصریه، سعدالسلطنه، وزیر و سعدیه بیشتر حجره‌های کوچک‌مقیاس برای صنایع‌دستی و سوغات در نظر گرفته شدند.
مرمت سعدالسلطنه تاکنون بالغ‌بر 25 میلیارد تومان هزینه در برداشته است
 
رشوند آوه افزود: برای مرمت و برگزاری رویدادهای مهم در سرای سعدالسلطنه بالغ‌بر 25 میلیارد تومان هزینه شد که بیشتر این مبلغ برای مرمت بوده است و تمام تلاش بر این بوده است تا این بنا به یک مقصد گردشگری تبدیل شود.
 
وی خاطرنشان کرد: درست است از حجره‌های موجود انتظار رویکرد اقتصادی می‌رود، اما هم‌اکنون این مجموعه بیشتر عملکرد فرهنگی-تاریخی دارد و این مهم صورت گرفته تا قزوین را به‌عنوان مقصد گردشگری معرفی کنیم.
 
مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری قزوین یادآور شد شد: بیشتر اجاره‌هایی که از حجره‌ها دریافت می‌شود هزینه‌های جاری این مجموعه را پوشش می‌دهد و به همین دلیل برای حمایت از هنرمندان مستقر در این حجره‌ها هیچ مبلغی با عنوان شارژ دریافت نمی‌شود.
 
شوند آوه اظهار امیدواری کرد کاربری‌های مکمل گردشگری ازجمله، خدماتی، پذیرایی و اقامتی را در این مجموعه اجرایی کنیم.
Waves Waves Waves

دوست داری یه مقاله بنویسی

اگه فکر می‌کنی حرفی برای گفتن داری، می‌تونی یه مقاله کاربردی یا جذاب برای سایت بنویسی.