نیم نگاهی به جاذبه های تاریخی و میراثی کرج

به گزارش بزنیم بیرون ، گرمدره یکی از شهرهای بخش مرکزی کرج است که در شرق آن قرار دارد. گرمدره از شمال به دهستان آدران، از جنوب به شهرستان شهریار، از شرق به بخش کن در استان تهران و از غرب به حومه کرج متصل است.
شهر گرمدره منطقه‌ای پایکوهی با آب و هوای معتدل و خشک که کوه قلعه اسفندیار در شمال آن خودنمایی می‌کند. از دیدنی‌های این شهر می‌توان به آثاری که در منطقه "کلاک" این شهر وجود دارند، اشاره کرد.

آثار فرهنگی و تاریخی کلاک شامل موارد زیر می‌شود:

قلعه دختر کلاک

قلعه دختر کلاک در سه کیلومتری شرق کرج قرار دارد. این قلعه، بالای کوه قلعه اسفندیار که در شرق روستای کلاک واقع شده و باقیمانده دیوارهای قلعه‌ای به چشم می‌خورد که کاملا ویران شده و پلان و نقشه آن غیرقابل تشخیص است.
قلعه کلاک درخط الراس کوه واقع شده و از بالای آن، محدوده کرج و گرمدره و غرب تهران کاملا دیده می‌شود. به احتمال زیاد قلعه کلاک، جزو پایگاه‌های دیده‌بانی بوده و با قلعه‌های شاه دزد، روستای ری زمین، تنگ گسیل و شهرستانک ارتباط داشته است.
 سفال‌های پراکنده در بالا و اطراف قلعه، شباهت زیادی به سفال‌های سلجوقی- ایلخانی دارد تا جایی که می‌توان آن را با قلعه‌های این دوره در ارتباط دانست.

امامزاده تقی کلاک

در منتهی الیه شرق ده کلاک بالا، تکیه و حسینیه‌ای نیمه ساز وجود دارد که ظاهرا جای حسینیه‌ای قدیمی تر بوده که به کلی تخریب شده و هم اکنون بنای جدید آن در حال ساخت است.
در ضلع شرقی حسینیه و در ارتفاعات صخره متصل به آن ، غار کوچکی وجود دارد که مقابل آن دری فلزی نصب شده ، اطراف این سوراخ غار مانند با استفاده از نرده های آهنی ، اتاقکی که حداکثر سه نفر را درخود جای می دهد، تعبیه شده است .
این محوطه کوچک به وسیله تعداد زیادی پله های آهنی و سنگی به صحن حسینیه ارتباط دارد . این مجموعه در میان اهالی به امامزاده تقی مشهور است.  

            
قلعه روستایی کلاک

رو به روی قبرستان کلاک بالا و بعد از استودیوم ورزشی کلاک، خانه‌ای قدیمی وجود دارد که مواردی مانند گذشت ایام و بی توجهی صاحبان آن، باعث متروکه شدن و تخریب بنا شده است. این خانه روستایی از حیاطی مشجر تشکیل شده که بسیاری از درخت های آن خشک و بقیه در حال خشک شدند. آثار چهار برج در گوشه‌های حیاط دیده می‌شود که کاربرد نگهبانی و حفاظتی دارد. اطراف حیاط باقیمانده دیوارهایی چینه‌ای وجود دارد که احتمالا محل زندگی خدمه یا طویله چهارپایان بوده است. تیرهای چوبی داخل پی بنا که مهم ترین عامل استحکام آن است، در قسمت‌های مخروبه هویدا است. قدمت این بنا به اواخر دوره قاجار بازمی گردد.
کمال شهر، از شمال و غرب به شهرستان ساوجبلاغ، از شرق به دهستان آدران و از جنوب به حومه کرج محدود می‌شود.
آبادی‌های شمال کمال شهر به علت اینکه در دامنه سلسله جبال البرز واقع شده، آب و هوایی معتدل و کوهستانی دارد. ولی قسمت های جنوبی و غرب آن به دلیل مجاورت با دشت، از آب و هوایی خشک برخوردار است. در میان آبادی‌های کمال شهر، روستای هلجرد تنها محوطه‌ای است که آثار تاریخی و فرهنگی متعددی در آن شناسایی شده که شامل موارد زیر است:
روستای هلجرد      
روستای هلجرد در غرب کرج و جنوب روستای آتشگاه در دامنه کوه‌های شمال آن قرار دارد. این روستا نیز در بن بست کامل واقع شده و به همین دلیل روستایی کم وسعت و کم جمعیت که ساکنین آن را بیشتر مهاجرین افغانی تشکیل می‌دهند. از آثار تاریخی- فرهنگی هلجرد می‌توان به حمام، مسجد، قبرستان و آسیاب آن اشاره کرد.
حمام هلجرد
این حمام در جنوب روستای هلجرد و در ابتدای ورودی آن قرار دارد . بنای حمام در نگاه اول ، شباهت زیادی به یک تپه باستانی دارد ولی با نزدیک شدن به آن و ورود به داخل بنا ، سلامت حمام اعجاب انگیز است. حمام شامل رخت کن شش ضلعی و گرمخانه و تاسیسات یک حمام عمومی است.
به نظر می رسد حمام هلجرد ، از دوران صفوی تا دوره قاجاریه مورد استفاده بوده است.
مسجد هلجرد
در مقابل حمام هلجرد، محوطه‌ای وجود دارد که دیوارکشی شده و در ورودی آن آهنی است. داخل این محوطه دیوارهای خشت و گلی فرو ریخته‌ای وجود دارد که اهالی آن را آثار و بقایای مسجد قدیمی روستا می‌دانند. در این محوطه یک درخت چنار کهن وجود دارد که قدمت محوطه را ثابت می‌کند ولی بنای فعلی قدمت چندانی ندارد و حداکثر مربوط به دوره قاجار است.
قبرستان هلجرد
در بین قبرستان قدیمی هلجرد که جاده روستا به آن منتهی می‌شود‌، علاوه بر چند قبر جدید، تعداد زیادی قبر قدیمی وجود دارد‌. در بعضی از نقاط گورستان سفال‌های دوران تاریخی و اوایل اسلام به چشم می‌خورد.
آسیاب هلجرد
در امتداد رودخانه هلجرد، آسیابی از سنگ لاشه و قلوه سنگ با ملاط ساروج ساخته شده که تنوره یا چاه سنگی آن هنوز پابرجا است. آسیاب در ارتفاع 3/5 متری از سطح رودخانه ساخته شده است. قطر دهانه آن 2/5 متر و ضخامت دیواره آن 80 سانتی‌متر است.
در انتهای تنوره ، مجرایی برای خروج آب به طرف رودخانه تعبیه شده که مجرای آب حدود یک متر آجرچینی شده و در امتداد آن ، آثار جوی آب از سنگ‌چین دیده می‌شود.
احتمالا حمام، آسیاب و مسجد هلجرد، هم دوره هستند و از دوران صفوی تا این اواخر مورد استفاده بودند ولی درطول سالیان متمادی بارها مرمت و یا بازسازی و نوسازی شده و شکل و شمایل اولیه خود را از دست دادند.