پل سلجوقی کرج؛ اثر تاریخی دیروز خرابه امروز

ديواره‌هاي سياه و معتاداني که در حال چرت زدن زير پل تاريخي کرج هستند دل طُغرل سلجوقي و پادشاهان صفوي را هم به درد مي آورد. در منابع تاريخي نوشته شده است که پادشاهان صفوي اين پل را براي صرف عصرانه و برگزاري جشن انتخاب مي کردند و مردم با حضور در اين محوطه که رودخانه اي زيبا از آن مي گذشت با پاشيدن آب بر سر و صورت همديگر به شادي مي پرداختند ولي امروزه در غفلت مسئولان ته مانده سيگار و سُرنگ هاي استفاده شده توسط معتادان پاي همه شهروندان به ويژه گردشگران را از اينجا بريده است.

جاي ديگري عنوان شده بود که پل تاريخي کرج در گذشته ارتباط ميان ري و تهران را با قزوين و غرب کشور ميسر مي ساخته به طوري که در سفر نامه ها و اسناد تاريخي بسياري از آن سخن به ميان رفته است ولي احوال اين روزهاي پل و رودخانه کرج آنقدري ناخوش است که کسي رغبت نمي کند از آنجا عبور کند.

اين پل قديمي و تاريخي که ادوار زيادي از تاريخ را ديده در ورودي شهر بر روي رودخانه کرج ساخته‌ و جاده کرج به چالوس در ضلع شرقي پل واقع‌شده و پل ساخته‌شده در ورودي شهر در ضلع جنوبي آن قرار دارد.

اين بناي تاريخي در غفلت مسئولان تبديل به مکاني براي تزريق مواد معتادان شده،کافي است براي مشاهده ديوراه هاي سياه و معتاداني که زير اين پل در حال وقت گذراني هستند به ميدان کرج برويد، از سينما هجرت که عبور کنيد سمت چپ خيابان بعد از ايستگاه تاکسي، مي توانيد با عبور از چندين پله که شما را به پايين هدايت مي کنند محوطه پل را ببينيد. در مرحله اول زباله ها و در مرحله بعدي ته مانده هاي سيگار که روي زمين ريخته شده شما را غافلگير مي کند و به عمق فاجعهِ بي تدبيري مسئولاني پي مي بريد که در غفلتشان اين اثر تاريخي تبديل به محلي براي رفع نياز معتادان شده است.

کافي است کتب تاريخي را ورق بزنيد تا از قدمت پل تاريخي کرج که تبديل به اتاق خواب معتادان شده با خبر شويد طبق اسناد به دست آمده قدمت پل به دوران سلجوقي نزديک است و آثار به جا مانده از اين بنا مانند ستون هاي پل اين ادعا را که پل در زمان سلجوقيان ساخته شده اثبات مي کند. ولي نکته حائز اهميت آن است که دوره تکميل تعمير و رونق پل به زمان شاه عباس صفوي بر مي گردد در اين دوره است که شاهد شرح هاي مختلف سياحان از پل تاريخي کرج هستيم نظير شرحي که «پيتر دلاواله» در سفرنامه خود از پل  ايران آورده است و همانطور که مي دانيم سفر او به ايران در زمان شاه عباس رخ داده است همچنين «جيمز موريه» در اولين سفر خود به ايران (۱۸۱۰ – ۱۸۰۹ ميلادي مصادف با ۱۲۲۳ – ۱۲۲۲ قمري) ضمن عبور از کرج از پل شکسته روي رودخانه کرج و ساختمان هاي مخروبه ديگري در نزديکي آن ذکري به ميان مي آورد که احتمالا بناهاي مخروبه و آثار قلعه صمصام بوده است که حال اين روزهاي قلعه دست کمي از پل تاريخي ندارد.

اختلاف نظر ميراث فرهنگي البرز و شهرداري کرج حال اين روزهاي پل را خراب تر کرده است گويا مسئولان به جاي اينکه به دنبال ساماندهي اوضاع نابه‌سامان اين محوطه باشند به دنبال پيدا کردن مقصر هستند.

انتشار گزارش «پل تاريخي سلجوقيان، اقامتگاه معتادان و کارتن‌خواب‌ها» در خبرگزاري مهر که در تاريخ ۲۲ آذرماه سال گذشته منتشر شد مسئولان امر را به فکر فرو برد که براي ساماندهي اين اثر تاريخي منحصر به فرد قدمي بردارند.

در همين رهگذر مهناز طاهري معاون ميراث فرهنگي اداره کل ميراث البرز در گفتگو با مهر در خصوص آخرين وضعيت اين اثر، گفت: معضلات اجتماعي که دامن اين محوطه تاريخي را گرفته است به اداره ميراث فرهنگي مربوط نمي شود.

وي در ادامه گفت: اين پل به لحاظ مرمتي با مشکل حادي مواجه نيست شهرداري قول هاي مساعدي براي تخصيص اعتبار و ساماندهي محوطه اين اثر داده است.

طاهري به جلسه مشترکي با شهرداري کرج اشاره کرد و گفت: در اين جلسه مقرر شد که اداره ميراث فرهنگي مشاور بافت هاي تاريخي به شهرداري معرفي کند تا در طرح هاي ساماندهي که از سوي شهرداري ارائه و انجام مي شود ملاحظات بناهاي تاريخي لحاظ شود.

معاون ميراث فرهنگي اداره کل ميراث فرهنگي البرز در خصوص سياه شدن ديوارهاي پل، گفت: اگر معتادان و کارتن خواب ها ساماندهي شوند ديوارهاي آثار تاريخي از جمله پل تاريخي کرج سياه نمي شود حل معضلات اجتماعي در حيطه اختيارات اداره کل ميراث فرهگي نيست.

اوضاع نابسامان پل تاريخي کرج تبديل به کلاف سردرگُمي شده است که سر و تهش ناپيداست ميراث فرهنگي با توجه به اعتبارات نامحدودي که دارد توپ را به زمين شهرداري کرج مي اندازد و شهرداري کرج نيز سرگرم پروژه عمراني و ساخت تقاطع هاي غير همسطح از حال آثار تاريخي و پيوست هاي فرهنگي شهر غافل مانده است.

محمدرضا زين العابديني مديرعامل سازمان پارک ها و فضاي سبز شهرداري کرج در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص آخرين تصميمات شهرداري کرج پيرامون ساماندهي پل تاريخي سلجوقي، گفت: سال هاي گذشته شهرداري براي ساماندهي اوضاع اين اثر تاريخي ورود کرد ولي به دلايلي که بر ما معلوم نشد از طريق ميراث فرهنگي جلوي کار گرفته شد.

وي در پاسخ به اين پرسش که در جلسه مشترک شهرداري با اداره کل ميراث فرهنگي در خصوص حل معضل اين اثر تاريخي چه گذشته است و چه نتايجي حاصل شده است، گفت: اداره کل ميراث فرهنگي استان با سازمان پارک ها و فضاي سبز کرج که باني ساماندهي فضاي سبز اين اثر تاريخي است هيچگونه جلسه اي برگزار نکرده است.

زين العابديني به دغدغه ميراث در خصوص حفظ قدمت اين اثر تاريخي اشاره کرد و گفت: اگر ميراث فرهنگي به واقع خواستار ساماندهي اوضاع اين اثر تاريخي است پاي کار بيايد و با حفظ قوانين ميراث با همکاري شهرداري عمليات اجرايي آغاز شود تا اين اثر تاريخي که بخشي از هويت کرج است از شرايط اسفناک کنوني خارج شود.

مديرعامل سازمان پارک ها  فضاي سبز شهرداري کرج با تاکيد بر اينکه لازم نيست اداره ميراث فرهنگي اعتباري هزينه کند فقط به شهرداري اجازه کار بدهد، گفت: در حال حاضر کاخ مراواريد که اثري منحصر به فرد و به جا مانده از دوران پهلوي است نيز در شرايط خوبي به سر نمي برد  برخي از درختان اين کاخ خشک شده اند.

زين العابديني با تاکيد بر اينکه بايد وضعيت ورود شهرداري کرج به مسئله ساماندهي پل تاريخي کرج و کاخ مرواريد مشخص شود، گفت: سال گذشته شهرداري کرج با اعتبار تخصيص داده شده درختان کاخ را احيا کرد.

وي در پايان با اشاره به اينکه شهرداري کرج براي احياي کاخ مرواريد و پل تاريخي کرج اعتبار تخصيص مي دهد، گفت: شهرداري براي احياي کاخ مرواريد اعتبار تخصيص مي دهد به شرطي که درب اين اثر تاريخي به روي مردم و علاقه مندان به تاريخ اين مرز و بوم باز شود.

به گزارش خبرنگار مهر، حال و روز پل تاريخي کرج که اثري به يادگار مانده از دوره سلجوقيان است در سايه بي‌تدبيري ها محل خواب معتادان و کارتن‌خواب‌ها شده به طوري که هيچ گردشگري حاضر به بازديد از اين مکان نيست.

سال ۹۱ - ۹۰ مقرر شده بود پس از اتمام عمليات مرمت و بازسازي که از سوي اداره کل ميراث فرهنگي البرز انجام شد، سازمان پارک‌ها و فضاي سبز شهرداري کرج اطراف بنا را به فضاي سبز تبديل کند تا شهروندان بتوانند هم از اثر تاريخي ديدن کنند و هم ساعتي به همراه خانواده از فضاي سبز اطراف بنا استفاده کنند با گذشت پنج سال اين اثر تاريخي تبديل به فضايي براي استفاده معتادان شده است گويا طرح احياي بناي تاريخي و ايجاد فضاي سبز اين اثر تاريخي در اولويت چندم قرار دارد و فقط طرحي است که بر روي کاغذ مانده و در گوشه قفسه‌اي در حال خاک خوردن است.