داستان تلویزیون و لهجه ها داستان شیرینی نیست ،شاید اجرای نامناسب لهجه باعث غم انگیز بودن این داستان شده است وشاید کم تحملی قومیت ها، این موضوع به طور ناخودآگاه باعث شده در مجموعه های تلویزیونی سازندگان کمتر تن به ریسک ساختن شخصیتی لهجه دار بزنند.

از همین رو غالب کاراکتر ها به گویش تهرانی حرف می زنند کما اینکه تهران همه ی ایران نیست ،استفاده از مشاورانی زبده در جامعه شناسی و آشنا با اقلیم مورد نظر می تواند در پرداخت شخصیت کمک قابل توجهی کند، اما خب سریع سازی و ارزان سازی یکی از آفاتش شاید همین دردسر هایی است هراز چند گاه دامن صدا و سیما را می گیرد، در سالیان نه چندان دور نمونه ی موفقی مثل روزی روزگاری داشتیم که البته با فرصت و وسواس پرداخت شده بود، یا هزار دستان که هم ارمنی داشت و هم آذری ،البته انصافا همیشه هم تقصیر به گردن تلوزیون نبوده، گاهی اوقات تلویزیون بهانه ای برای عصیان ستم هایی است که به یک قومیت شده است.

نمونه ی آخر تقابل تلویزیون و قومیت، اما مربوط یک مجموعه ی نمایشی نیست،خاطره گویی رامبد جوان و...۵ تقابل جدی تلویزیون و قومیت را در زیر مرور کرده ایم.نکته ی جالب توجه جلوداری مسولانی است که در چنین بزنگاه هایی بسیار متعصب به شهر و دیار خود جلوه می کنند و به اسم مردم خودی نشان دهند!

 

متهم: سرزمین کهن

جرم: توهین به بختیاری ها

در بخشی از دیالوگ های این سریال چهره فرقه دموکرات آذربایجان(امیرآقایی)،خطاب به خانواده بختیاری می گوید :به چه چیز خودتان افتخار می کنید ؟به کدام اصل و نسب؟به سرپا گرفتن سگ های انگلیسی و کاسه لیسی ککنسول انگلیس؟ می خواهید فردا سر کلاس برای بچه ها قصه اینکه چه طوری بختیاری شدند را بگویم ؟

واکنش: اعتراها در چند شهر غرب و جنوب غربی ایران از جملهالیگودرز،ایذه،دزفول،مسجدسلیمان شدت گرفت تا شورای عالی امنیت ملی هم رفت و در نهایت پخش سریال متوقف شد.

دفاعیه:کمال تبریزی (کارگردان):اگر بخش های پخش شده ی سریال موجب رنجش خاطر هموطنان عزیز بختیاری شده است،مراتب عذرخواهی خود را اعلام می کنم.

 

متهم: در مسیر زاینده رود

جرم: توهین به اصفهانی ها

لهجه ی به کار رفته در سریال مربوط به حواشی اصفهان بوده و لهجه ی بازیگران به درستی ادا نشده بود البته این را فقط خود اصفهانی ها متوجه میشدند .

واکنش: رهبر نماینده ی مردم اصفهان به شدت نسبت به آنچه که توهین به مردم اصفهان می دانست معترض شد مسولین محلی هم با ایشان همراهی کردند اما مردم به مانند تمام نمونه های مشابه دیگر خیلی هم معترض نشدند و مسولین این بار هم پیشرو بودند!!

دفاعیه: اسماعیل عفیفه تهیه کننده سریال به نمایندگی از گروه عذرخواهی کرد.

 

متهم: پایتخت

جرم : توهین به مازندرانی ها

واکنش: لهجه و لحن و نوع رفتار کاراکتر های پایتخت که همراه با طنازی بود موجبات اعتراض شد.

نمونه ی پر مخاطب تقابل سیما و قومیت ها سریال نوروزی سیروس مقدم است، این بار هم یک مقام مسوول طلایه دار معترضین شده بود ،ابراهیمی معاون سیاسی امنیتی استانداری مازندران:((عقده گشایی های اخیر در سریال پایتخت که متاسفانه عزت اجتماعی و فرهنگ قومی و فرهنگ قومی مازندرانی ها را به شدت هدف قرار داده و به غیر واقعی ترین شکل ممکن به زبان،لهجه،رفتار،افکار و بافت خانوادگی ارتباطات اجتماعی و اتفاقات محتمله دریک زندگی شمالی پرداخته تنها و تنها یادآور تفکری آپارتاید گونه علیه هر قومیتی به جز قومیت تهرانی و یا قومیت منسوب به رسانه ای پایتخت نشین است.))،گروهی از اعتراضات در فضای مجازی هم از سمت شمالی ها پایتخت را هدف گرفت.

دفاعیه: سیروس مقدم (کارگردان):مردم مازندران نه تنها با سریال پایتخت مشکل ندارند، بلکه به شدت طرفدارش هستند و دوستش دارند ،انتقادات انجام شده سیاسی و شخصی است!

 

متهم: فاصله ها

جرم: توهین به لرها

نقش یاور، در سریال فاصله ها که نشان دهنده ی فردی لرزبان است، در بخش های مختلف سریال با تمسخر لهجه لری و ترانه های زیبا و کهن این سرزمین موجب جریحه دار شدن احساسات مردم لرستان شده است...

واکنش: مردم لرستان ،به شدت معترض شدند هم در جامعه ی مجازی و هم در میان مسوولین محلی،معترضین می گفتند چرا یک فرد ساده لوح لری حرف می زند؟ چرا یک استاد دانشگاه یا پزشک به لهجه لری حرف نمی زند، اما رضا ساکی طنزنویس مشهور و جوان که اهل لرستان هم هست واکنشی جالب توجه داشت :((شخصیت هایی که به لهجه حرف می زنند هیچ ویزگی دیگری ندارند یعنی از فنون کمدی فقط روی لحن آنها کار شده است،اگر زبان یا لهجه را از آنان بگیری هیچ چیز دیگری ندارند تا مخاطب آنان را باور کند...))

دفاعیه: محمد حمزه ای بازیگر نقش یاور:من بروجردی هستم و همیشه هم تعصب بروجرد و لرستان را داشته و دارم و در این ده دوازده سال که کار می کنم، همیشه هم سعی کرده ام، بچه های لرستان و همشهری هایم را جذب کنم، چرا فکر می کنید هر کسی صاف و صادق و بی آلایش باشد عقب مانده و خنگ است ؟ چرا اینطور تصور می کنید؟

 

متهم : رامبد جوان

جرم : توهین به سیستانی ها

مورد عجیب این فهرست اتفاقی است که به تازگی افتاده، تمام نمونه های قبلی در مجوعه های نمایشی بوده، اما این بار یک برنامه ی گفت و گو محور عرصه تقابل تلویزیون قومیت شده است،در برنامه ی بعضیها به اصرار علی ضیا رامبد جوان سکانس خاطره ای را اجرا می کند :((همسایه دایی بنده یک زابلی بود همیشه با عصبانیت صحبت می کرد ابروهای بسیار پر پشت و کلفت داشت ...ودر پایان این ماجرا سگ مرد زابلی از دست رفتار این مرد به صحبت در می آید...

واکنش: جوان مرتکب دو خبط شده بود: سیستانی ها را زابلی خطاب کرده بود و لهجه آنان را شبیه به افغانی اجرا کرده بود.مردم در دنیای مجازی معترض شدند یکی از کاربران نوشته است((از زندگی خصوصیش حرفی نمی زند می گوید زندگی شخصی او به کی مریوط نیست می گوید اگر مربوط بود باید داخل کوچه زندگی می کرد ))و واکنشی کاربرمعترض دیگری که نوشته است((تاکید بسیار زیادش مبنی بر اینکه خیلی از زابلی ها در آنجا(شمال) زندگی می کنند و تعدادشان بیشمار است ناراحت کننده بود))

دفاعیه: اگر مردم سیستان بابت خاطره ی من که به نظر خودم خیلی ساده و دوس داشتنی بود، ناراحت و دلگیر شدند از تک تکشون عذر میخوام.