مشخصات غار کرفتو دیواندره کردستان
غار کرفتو در استان کردستان، در ۴۶ کیلومتری جنوب غربی شهر تکاب، ۵ کیلومتری غرب روستای یوزباش کندی واقع است. معرفی فاصله بین روستای یوزباش کندی تا دهانه غار، یک جاده خاکی 5 کیلومتری است. دهانه غار در ارتفاع 15 متری یک دیواره سنگی عمودی قرار گرفته و ارتفاع آن از سطح دریا ۲هزار متر است. زیر دیواره یک چشمه آب دائمی وجود دارد. این موقعیت ویژه موجب شده که از غار به عنوان یک دژ دفاعی و سکونتگاه در روزگار باستان استفاده شود و در آن امکاناتی مانند تعدادی اتاق، راهرو، پنجره، در و انبار ایجاد کنند. این امکانات همگی مشرف به دره و در اطراف دهانه طبیعی غار و در سه طبقه مرتبط به هم ساخته شده اند.
تغییرات به وجود آمده در غار احتمالاً به دوره فرمانروایی مادها مربوط اند، زیرا آنها در منطقه استقرار خود با دولتهای قدرتمند و مهاجم بین النهرین، که گاه و بیگاه به ساکنان کوه نشین زاگرس حمله و ایشان را اسیر و غارت میکردند، رو به رو بودهاند. از این رو ساختن چنین دژهای تسخیرناپذیری مانند کرفتو برای آنها ضروری بوده است. بعد از تأسیس امپراتوری قدرتمند و متمرکز هخامنشی و قطع جنگهای داخلی، دیگر ضرورتی برای ساختن چنین پناهگاههایی وجود نداشته و چنین آثاری هم از دوره آنها باقی نمانده است.
تاریخچه غار کرفتو دیواندره کردستان
غار آهکی کرفتو در دوران سوم زمینشناسی شکل گرفته است و از آن جایی که این غار از میان آب بیرون آمده است، باید برای دیدن بعضی از قسمتها سوار قایق شوید. این غار از زمان پیش از تاریخ تا دوره اسلامی وجود داشته و مردم از آن استفاده میکردند.
غار کرفتو دیواندره کردستان در ۲۰ بهمنماه سال ۱۳۱۸ با شماره ۳۳۰ در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسیده است.
ویژگیها غار کرفتو دیواندره کردستان
غار، جاذبه باستان شناختی فراوانی دارد. بخش طبیعت ساخته آن وسیع است و زیباییهای درونی و بیرونی فراوانی دارد. پدیدههای درون غار نسبتاً زمخت و شیری رنگ و در عین حال منحصر به فردند. غارسنگهای بسیار زیبا، چکندهها، چکیدهها، و ستونهای دخمه انتهایی، زیرزمین عظیم و راه آب غار (زندان) از ویژگیهای منحصر به فرد آن هستند.
تنوره ورودی به چشمه از شاهکارهای معماری غار است. تأسیسات دست کنده غار بیان گر استعداد، قدرت اراده، و توانایی انسانها در غلبه بر طبیعت و محدودیتها و استفاده از امکانات آن هستند. به عنوان مثال برای ساختن نخستین اتاق غار 238 متر مکعب سنگ را از محل بریده و خارج کرده، و فضایی با زوایا، نبشها، و پنجرههای زیبا و کاملاً محاسبه شده و مهندسی احداث کردهاند. غار کرفتو یکی از زیستگاههای مهم خفاشها بوده است.
سیمای عمومی غار کرفتو دیواندره کردستان
غار دو بخش تشکیل شده است: بخش دست کنده و بخش طبیعت ساخته. دهانه غار با عبور از دو نردبان فلزی 7 متری و 2 متر سنگ نوردی ساده به نخستین اتاق دست کنده باز میشود. ابعاد این اتاق 4/8×8 متر است و 4 متر ارتفاع دارد. ابعاد این اتاقها به ترتیب 5/8×8 متر و 6×5 متر است و هر دو 4 متر ارتفاع دارند. تمامی اتاقها دارای پنجرههای مشرف به درهاند و به هم راه دارند.
در اتاق آخر، که دو نبش است، یک حوض ساروجی کم عمق و یک آتشدان قرار دارد که محل انجام مراسم آیینی بوده است. از انتهای اتاق نخست دالانی دست ساخته به عرض 4 متر و ارتفاع 2 متر و طول 12 متر، طبقه نخست را به تالار غار و طبقه دوم متصل میکند. طبقه دوم بر روی شکافی که دهانه طبیعی غار است، ساخته شده و برای ساختن آن دیوارهای دو طرف را افقی و به طور منظم سوراخ کرده و سرتیرهای کف را داخل آنها قرار داده و اتاقی به مساحت 120 متر مربع ساختهاند.
در ادامه مسیر اصلی غار، یک تالار دیگر و سرانجام یک دخمه است. تالار به علت چکیدههای کوه مانندش، تالار کوهستان نامیده میشود و 80×40 متر مربع مساحت و 10 متر ارتفاع دارد. مساحت دخمه 5×4 متر مربع و ارتفاع آن 2 متر است و در وسط آن یک گودال پر از آب زلال و یک ستون قرار دارد، و از زیباترین بخشهای غار است. طول شعبه اصلی غار بدون احتساب شعبههای فرعی آن و زیرزمین، چیزی در حدود 600 متر است.
سایر اطلاعات غار کرفتو دیواندره کردستان
در بازدیدهای قبلی تودههای به هم آویخته خفاشها همراه با سر و صدای سوت مانند آنها دیده شدهاند. تپههای قهوهای رنگ درون غار حاصل فضلهاندازی آنهاست که در سراسر غار پراکندهاند. در دو نوبت بازدید سال 1375 هیچ اثری از خفاشها دیده نشد. احتمالاً سر و صدا و ارتعاشات ناشی از مته گذاری معدن چیان در سقف غار برای استحصال سنگِ تراورتن، محیط را برای خفاشها ناامن کرده و آنها به طور جمعی از غار مهاجرت کردهاند.
زمان مناسب بازدید غار کرفتو دیواندره کردستان
باتوجه به وضعیت آب و هوایی کردستان، بهترین زمان سفر برای بازدید از این جاذبه فصل بهار و اوایل پاییز است.
وسایل مورد نیاز غار کرفتو دیواندره کردستان
هنگام بازدید از این منطقه، کفش مخصوص غارنوردی، کلاه ایمنی، تجهیزات لازم برای غارنوردی، عینک ضدآفتاب، کرم ضدآفتاب، کلاه، آب آشامیدنی، خوراکیهای لازم، کمکهای اولیه و کیسه زباله همراه داشته باشید.