آرامگاه پیر پالان دوز

مقبره پیر پالاندوز در قسمت شمال شرقی مجموعه حرم حضرت رضا (ع) قرار دارد و شامل بنایی چهارگوش با گنبدی بر فراز آن،‌ و ایوانی آجری در مقابل است. در داخل بقعه، شاه‌نشینی است كه در بالای آن، یزدی‌بندی‌هایی اجرا شده كه در اصل دارای نقاشی بوده و به داخل بقعه جلوه خاصی می‌بخشیده است. بدنه‌های بنا، از دوران صفویه، دارای تزئینات نقاشی بوده كه بر اثر گذشت زمان و نفوذ رطوبت، جز بخش كمی از آن كه مرمت و ثابت گردیده، بقیه از میان رفته است. در زیر كاسه گنبد نیز ترنج زیبایی با نگاره‌های گیاهی نقش‌اندازی شده است.

مقبره پیر پالاندوز مدفن شیخ محمد كارندهی (كاردهی ) و بنای ان در سال 985 هجری در زمان سلطان محمد خدا بنده پدر شاه عباس ساخته شده است شیخ محمد كارندهی یا محمد عارف عباسی از عرفای سلسله ذهبیه و مشهور به پیر پالاندوز است كه در خط ثلث استاد بوده و قرآن هفت سوره ای ازوی در دست است.

او برای امرار معاش به شغل پالان دوزی اشتغال دشاته و به لحاظ معنوی بسیار مورد توجه مردم بوده است. سطح گنبد آن دارای پوشش ساده ای از كاشی فیروزه ای رنگ و دارای كتیبه ای با تاریخ 985 ه.ق بوده است . مقبره پیر پالاندوز اخیرا بازسازی شده است.

نماى خارجى آرامگاه پیر پالاندوز به ایجاد طاق‌نماهاى تیزه‌دار آجرى و پشت‌‌بغل‌هاى کاشى و قاب‌هاى مستطیل تزئینى بر فراز آن‌ها، در عین سادگى، منظره‌اى زیبا دارد. سطح گنبد پیازى شکل فراز بنا که بر روى گردنى استوانه‌اى شکل استوار شده، داراى پوشش ساده‌اى از کاشى فیروزه‌اى است.

شکل کلى بنا و بازمانده‌‌هاى نقاشى‌هاى درون آن، بنا را اثرى از دوران صفوى معرفى مى‌کند که در سال 985 هـ.ق ساخته شده است. تاریخ مزبور، بر کتیبه ی سنگ سفید مربعى کنده شده است.

شیخ محمد عارف عباسی مشهور به «پیر پالان دوز» از عرفا و پیران سلسله ذهبیه است که در نیمه‌ی دوم قرن دهم هجری قمری ولادت یافت. ایشان متولد روستای کارند مشهد و معاصر شیخ بهایی بوده اند. او علاوه بر این که در عرفان به مقامات بلندی دست یافت، در کیمیاگری و خطاطی متبحر بود.

شیخ محمد در خط ثلث استاد بوده و هفت سوره از قرآن نگاشته شده به خط خوش ایشان موجود است. وی با اینکه صاحب موقعیت بود و می توانست بدون کوشش زندگی خوبی داشته باشد، از راه پالان دوزی روزگار می گذراند.

شیخ محمد عارف، برمبنای باور توحیدی خود و توکل بر خدا و ذکر تشکر و خدمت و طاعت و قناعت و ایثار که از صفات عارفان است به جستجوی راه معرفت پرداخت و مدتی از عمر خود را به کسب فیض از اهل حق سپری نمود و به بروز کراماتی معروف شد.

با توجه به وضعیت آب و هوایی استان خراسان رضوی، فصل های بهار و زمستان، زمان مناسبی برای بازدید از این جاذبه هستند.