امامزاده ابراهیم سجاس

مرقد شریف امام زاده سید‌ ابراهیم‌(ع) تنها مقبره ‎ای است که در داخل این فضای روحانی و گنبددار قرار گرفته و به وسیله دو ضریح قدیمی و جدید محافظت می‌شود.

مهم‌ترین سند معتبری که در مورد بقعه متبرکه حضرت سید ابراهیم(ع) وجود دارد کتاب سرالسلسه العلویه است که در آن به محل شهادت وی اشاره‎ ای نشده است. در مورد محل شهادت و شجره شریف ایشان اختلاف نظر وجود دارد. عده‎ای عقیده دارند که ایشان از اولاد امام موسی‌‌ بن جعفر(ع) است و جمعی دیگر ابراهیم بن محمد بن عبدالله بن الحسن‌ بن العباس‌ بن علی‌(ع) را صحیح می‌دانند به روایت کتاب جامع‌النساب امامزاده سیدابراهیم‌(ع) در اولین جنگ حضرت امامزاده یعقوب‌ (ع) مدفون در صائین قلعه باوردان نهروانی در روستای سایان به شهادت می‌رسند و پیکر پاک آن حضرت را در مکان بقعه فعلی امام زاده سید ابراهیم (ع) سجاس به خاک می‌سپارند.

به روایت برخی از بزرگان و محققانی چون حضرت آیت‌‎الله حاج سید محمدحسین زنجانی، حضرت سیدابراهیم (ع) در خود شهر سجاس به شهادت رسید و در همان محل مدفون گشت این بزرگوار که فرزند حضرت آیت‎الله العظمی حاج سیدعزالدین حسینی زنجانی صاحب رساله توضیح المسائل هستند. امامزاده سید‌ابراهیم سجاس را به حضرت ابوالفضل العباس‌(ع) منتسب می‌دانند.

بقعه متبرکه در سال 1372 ه.ش تجدید بنا شده و پلان مستطیل شکلی به طول 80/26 متر و عرض 20/15 متر را به خود اختصاص داده است و ارتفاع این بنای آجری درحدود 5 متر است که سقف آن با استفاده از تیرآهن و طاق ضربی پوشانده شده و گنبدی طلائی و زیبا در آن خودنمایی می کند.

بقعة امامزاده ابراهیم از دو قسمت جدید و قدیم تشکیل شده که فضاى نخست، عملکرد تکیه را دارد و داراى 50/10 سانتى متر طول و 16/6 سانتى متر عرض بوده و سقف آن با تیر چوبى پوشش داده شده است. ورودى آن از ضلع جنوب و در راستاى قبله تعبیه شده. فضاى دوّم که آرامگاه نیز هست، شبیه اتاق چهار طاقى است که از جبهه بیرونى چهارضلعى و از قسمت داخلى با ایجاد شکست در جرزها، فضا را به 20 وجهى تبدیل کرده و طول هر وجه 20/1 متر می باشد.7

سقف این فضا با گنبدی دو جداره و مخروطى پوشش داده شده که جدار نخست عرق‏چینى است و با استفاده از گوشواره ‏ها پلان چهارضلعى به پلان دایره تبدیل شده و این گنبد با گنبد بقعة قیدار نبى قابل مقایسه است. گنبد آجری است و با اندودى از سیمان پوشیده شده که با بنا هماهنگى ندارد. نماى داخلى به طور ساده سفیدکارى شده و هیچ گونه تزئینی در آن به چشم نمی خورد.

سنگ قبر امامزاده از نوع سنگ ‏هاى (کنگلومرا) ماسه ‏اى کم دوام و قهوه ‏اى تیره است که متن آن در قسمت خوانا بدین شرح حک شده: «هذا المرقد الامام، امام سیّدنا، ابن امام موسى الکاظم (توفّى بتاریخ رمضان اربع ثلثمائة الف هجریة النبوى» تاریخ سال 1034 هـ. ق، یعنى دوران شاه ‏طهماسب صفوى را نشان مى‏ دهد که نوع کتابت آن، ثلث خفى است. ضریح چوبى مرقد نیز از یادگارهاى عصر صفوى است و پر کار و داراى کتیبه‏ هاى متعدّد مى‏ باشد. عرض ضریح 106 سانتى متر و ارتفاع آن 137 سانتى متر است. کتیبه نخست در قسمت بالاى ضریح با 9 سانتى متر عرض واقع شده که ابتداى جمله از سمت غربى با این متن آغاز شده است: «اللّهم صلّ على النبى المصطفى محمّد و المرتضى على و البطول فاطمة»، سمت شمالى: «السبطین الحسن و الحسین و صلّ على زین‏العابدین على و الباقر محمّد و جعفر صادق و موسى الکاظم و على الهمام»، سمت جنوبى: «منتظر المظفر المهدى الهادى محمّد بن الحسن صاحب هذا العصر و الزمان و قاطع البرهان و خلیفة الرحمان و المطهّرة ایمان و سیّد انس.» کتبیة دوّم قابل مقایسه با کتیبه نخست است و از سمت غربى آغاز گردیده و سورة مبارکة آیة الکرسى نوشته شده و ابتداى آن از جملة «اللَّه لا اله الا هو الحى القیوم...» شروع شده و انتهاى آن در سمت جنوبى ضریح با کلمات «إلى النور» پایان یافته است.

در جبهة جنوبى ضریح، کتیبة مفصّلى با متن زیر حکّاکى شده است: «تاریخ تعمیر نمودن صندوق حضرت امامزاده سیّد ابراهیم (بن امام موسى کاظم (بعد از هفت عام تسخیر رومیه، تسخیر تبریز سلطان بن سلطان شاه‏طهماسب ثانى حسین الموسوى خلداللَّه ملکه». در طرف چپ صندوق کتیبه ‏اى به مضمون زیر نوشته شده: «عمل نادر العصران استاد فتحعلى ولد استاد کلب على و استاد عبداللَّه ولد استاد محمّدخان و استاد محب على ولد استاد غنج على و استاد محمّد ولید قلیج‏خان نجّاران قصبة سجاس، کتبه یدالحقیر الفقیر کمترین خلق‏اللَّه ملّا صنعت قلى ولد ملّاسلیم‏خان من قصبة منه، ثلث اربعین بعد الف (1043)». آخرین کتیبة صندوق مرقد نیز چنین نوشته شده است: «بعوناللَّه تعالى تعمیر صندوق امامزاده واجب التعظیم بسعى و سیادت و نجابت پناه کرباتى میر حسین موسوى ولد مرحوم سیادت و نجابت پناه کربلائى میر شمس ‏الدّین الموسوى ساکن قصبه سجاس به اتمام رسید».

فصل های بهار و تابستان، زمان مناسبی برای سفر به زنجان و بازدید از این جاذبه هستند.

در سال 1386 و در روز عید غدیرخم، ضریح جدید امامزاده سید ابراهیم‌(ع) که هزینه ساخت آن توسط اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان خدابنده تأمین شده بود بر روی ضریح قدیمی نصب شد.

فصل های بهار و تابستان، زمان مناسبی برای سفر به زنجان و بازدید از این جاذبه هستند.