مشخصات بافت قدیم گمیشان
گُمیشان یا کمیش دپه یکی از شهرستانهای استان گلستان به شمار می رود. این شهر در شمالی ترین قسمت حاشیه شرقی دریای خزر قرار دارد و از طرف شمال به کشور ترکمنستان، از جنوب به بندرترکمن، از شرق به آق قلا و از طرف غرب به دریای خزر ختم میشود.
تاریخچه بافت قدیم گمیشان
منطقهای که کمیش دپه در آن پدید آمده از زمان اشکانیان تا دوران اخیر تامین کننده بخشی از نیازهای قاره اروپا بوده است؛ و به شواهد برخی از متون تاریخی رودخانه گرگان از طریق کمیش دپه به دریای خزر وارد میشده است.
مسیر قدیمی رودخانه گرگان در لبه جنوبی تپه " کوره سو " معروف به " کهنه گرگان " و ادامه آن به بنام " پرسی آقن " از وسط کمیش دپه گذشته و به دریای خزر میریزد قبل از شکلگیری کمیش دپه به شکل امروزی حد اقل سه اثر مهم که قدمت آنها به قبل از اسلام میرسند در نزدیکی آن شهر وجود دارند که در بوجود آمدن شهر مخصوصا دیوار دفاعی بی تاثیر نبودند.
از آن جمله به آثار کمیش دپه جیک، تپه کوره سو (دوره تاریخی اسلامی) و قزل آلانگ یا همان دیوار دفاعی گرگان (منظور جرجان قدیم میباشد نه استرآبادکنونی) مربوط به دوره (پارت و ساسانی) اشاره کرد.
ویژگیها بافت قدیم گمیشان
گميشان دومين شهري دراستان گلستان است كه بعد ازشهرگرگان داراي بافت با ارزش فرهنگي است. فرم شيرواني بنا،سكوسازي،بهره گيري وسيع ازچوب ازويژگيهاي برجسته معماري شهربه حساب مي آيد.
سبك معماري شهر به صورت معماري روسي اجرا شده است. در دوره قاجار هزاران ساختمان و مغازه از آجر سد سکندر يا الوار و تخته نراد روسي به وسيله صاحبان حرف مختلف، تجار، آلات موتوري، صاحبان صيدگاه¬ها و غيره ساخته شده است که در حال حاضر بيشتر آنها بافت قديمي شهر را که وسعت زيادي هم دارد، تشکيل ميدهند. بعضي مستهلک و تعدادي مانند ساختمان آجري سه طبقه حاج روحي همراه چند ساختمان در جريان سيل اترک 50 سال پيش فرو ريختهاند.
زمان مناسب بازدید بافت قدیم گمیشان
بهترین زمان برای بازدید از این جاذبه فصل بهار و پاییز است.
سایر اطلاعات بافت قدیم گمیشان
خانه خوزینی
از خانه های قدیمی شهر گمیشان است که در خیابان قدس قرار دارد . قدمت آن حدود 130 سال می باشد . بنا در دو طبقه و با مصالح چوب اجرا شده است . این خانه دارای تراس چوبی می باشد که دور تا دور هر طبقه را فرا گرفته است که در فاصله های نزدیک ستون های چوبی به کار رفته است . هر طبقه دارای چهار اتاق جدا از هم می باشد . مسیر دسترسی اتاق ها بصورت راهروی عمود بر هم است که جهت شرقی ـ غربی و شمالی ـ جنوبی دارد.
خانه گوگلاني ها
خانه گوگلاني ها واقع در بافت تاريخي شهرستان گميشان با معماري خاص منطقه ، نمونه بارز از بناهاي ارزشمند استان گلستان و مربوط به معماري دوره پهلوي اول است.اين بنا توسط آنه بردي حاجي گوگلاني براي پسر بزرگش تاج بردي خان صد سال پيش در دو طبقه ساخته شده که طبقه پايين آن داراي دو اتاق بوده که به عنوان انبار غلات و محل نمک سود کردن و نگهداري ماهي به شمار مي رفته و طبقه دوم داراي چهار اتاق است.ساختمان داراي دو ورودي است که يکي در ضلع شمالي و ديگري در ضلع جنوبي بنا قرار دارد و شالوده بنا سطحي و به شکل نواري اجرا شده و پي بنا براساس روش هاي رايج درناحيه، منظم بوده و شفته ريزي شده است.طبقه همکف بنا آجري و طبقه اول آن از مصالح چوبي است. طبقه اول بنا با بازشوهاي متعدد مقابل هم، تابستان نشين و طبقه هم کف بنا به نوعي زمستان نشين بوده است.
خانه شیر محمدی
این خانه در بافت قدیم شهر گمیشان و یکی از رفیع ترین بناهای تاریخی شهر به شمار می رود . قدمت آن به اواخر دوره قاجاریه می رسد . این بنا در سه طبقه با مصالح آجر، گچ و چوب و با سقف شیروانی حلبی اجرا شده است . هر طبقه دارای چهار اتاق با کف پوش ها و پنجره های چوبی بوده و فضای داخلی اتاق ها دارای راهروی مرکزی و راه پله چوبی بوده که عنصر ارتباط دهنده اتاق ها و طبقات با یکدیگر به شمار می رود.