برج کبوترخانه میبد

برج کبوترخانه میبد در جنوب شرقی باروی قدیم میبد (محل کنونی فرمانداری میبد) واقع است و بنا از خارج به صورت برجی مدور و آراسته به نقش های ویژه و از داخل دارای سه طبقه و مجهز به هزاران لانه برای جلب و نگهداری پرندگان مهاجر است.

برج کبوترخانه هم به لحاظ حمایت از پرندگان بی پناه و هم به جهت استفاده ای که در گذشته از کود آنها برای کشاورزان می کردند قابل توجه است.

از ویژگی های این جاذبه می توان به ثبت آن در تاریخ ۱۰ آذر ۱۳۶۴ با شماره ۱۶۹۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران اشاره کرد.

با توجه به وضعیت آب و هوایی یزد، فصل های بهار و زمستان زمان مناسبی برای بازدید از جاذبه های این استان هستند.

برج کبوتر خانه میبد به صورت استوانه‌ ای ساخته شده و دارای تزئینات قطاربندی آجری و گچی است که مانع تردد مار‌ها به داخل برج می‌شود. ولی در برج‌ های مکعبی و چند قلو ترفند‌های دیگری مانند ایجاد قوس به داخل انجام شده و همچنین، این برج دارای ۴۰۰۰ لانه کبوتر است.

زمانی که کبوتران احساس خطر می‌کنند به طور ناگهانی به پرواز در می‌آیند که این امر موجب ایجاد ارتعاشی داخل برج می‌شود و برای رفع این مشکل، علاوه بر ساختن یک طبقه در میانه برج، طاق‌ هایی بین استوانه خارجی و داخلی ایجاد کردند تا طول برج کاهش یافته تا ضمن استحکام سازه از ارتعاشات نیز جلوگیری می‌کند. نوار‌های گچی اطراف دیوار، تله مارگیر، گنبد کنگر‌های و طاق بندی با گچبری‌ های خاص از دیگر ویژگی‌ های برج کبوترخانه میبد است.

ساخت کبوترخانه، یکی از تجربیات ارزنده کشاورزی سنتی یزد و اصفهان است که در استان یزد دو کبوترخانه میبد و کسنویه باقی مانده است. پیش از رواج کود‌های شیمیایی کشاورزان مناطق کویری یزد و اصفهان از فضله پرندگان برای افزایش بهره وری خاک استفاده می‌کردند و برای این منظور بنا‌هایی که کبوترخانه نامیده می‌شد، در اطراف آبادی‌ ها می‌ساختند.

بدنه جرزهای برج کبوترخانه از حفره هایی به ابعاد ۳۰×۲۰ سانتیمتر ساخته شده که هر یک آشیانه کبوتران است. ۴ برجک و یک برج میانی بر روی سقف در جهت ورود و خروج کبوتران قرار داشته و رنگ تند مقرنس ها عامل جذب پرندگان بوده است.

قدکت این بنت به دوران قاجار بازمی گردد.