تالاب ذولبین

تالاب ذولبین هشترود یکی از این جلوه‌های جذاب طبیعت محسوب می‌شود که در استان آذربایجان شرقی قرار گرفته و و در اراضی روستایی به همین نام محصور است. قرارگیری این تالاب در بین روستاهای ذولبین، قوپوز و قلعه جوق باعث شده تا آب آن بین اهالی این منطقه مشترک باشد و همچون یک طلای با ارزش از آن نگهداری کنند.

بهترين زمان براي بازديد از اين جاذبه در فصل بهار وتابستان است.

به تماشا دیگر دیدنی های هشترود مانند بقعه بایزید بسطامی، مسجد جامع، تالاب یانیق و تالاب قوشا گلی بروید و از سفر خود لذت ببرید. 

کمبود آب در فصل تابستان و خشک شدن بخش اعظم تالاب از تهدیدات اصلی آن است شکار پرندگان حمایت شده و در خطر انقراض جهانی مثل اردک سر سفید نیز وجود دارد.

عمق تالاب ذولبين در قسمت شرقى آن، فرصت را براى رشد گياهان ريشه در آب همچون نى و لويى فراهم كرده و نيزارهاى انبوهى در ناحيه شرق و جنوب تالاب به وجود آمده كه پناهگاهى امن براى پرندگان و تخمگذارى آنان است. عمق آب تالاب در مناطق رويش نى به طور متوسط بين ۱‎/۵ تا ۲ متر بوده و در قسمت شمال غربى آن منطقه عميقى وجود دارد كه زهكش هاى آب هاى زيرزمينى از اين قسمت تالاب ذولبين به صورت چشمه، تراوش مى كند.

حوزه آبريز تالاب ذولبين حدود ۵۰۰ هكتار وسعت دارد كه جريان آب سطحى قابل توجهى به آن واريز نمى شود. عمده ترين منابع تأمين كننده آب تالاب ذولبين را حفره هاى زيرزمينى و جريانات مختصر قشرى ناشى از ريزش هاى جوى در فصول مختلف سال، تشكيل داده در سال هاى كم آبى و يا خشكسالى، سطح آب تالاب بشدت افت كرده و با عقب نشينى خط ساحلى، نيزارهاى بخش شرقى از آب بيرون مى مانند.

در چنين مواقعى، پرندگان آبزى به علت آسيب پذير شدن زيستگاه تالاب را ترك كرده و تعداد معدودى چنگر در بخش ميانى تالاب كه از عمق بيشترى نسبت به ساير نقاط آن برخوردار است، مشاهده مى شود. زيبايى هاى تالاب ذولبين محدود به پرندگان زيباى آن نبوده بلكه ناحيه غربى پوشيده از چمن آن كه دامنه اى تا خط ساحلى ادامه مى يابد، فضاى مطبوعى را براى حيات وحش ايجاد مى كند.

در تركيب پوشش گياهى سواحل تالاب ذولبين، درخت يا درختچه اعم از وحشى يا كاشته شده به وسيله مردم منطقه، قابل مشاهده بوده و علاوه بر آن گياهان ريشه در آب نيز پوشش گياهى داخل آن را تشكيل مى دهد. نى، لويى، پليگنوم آمفى بيوم، خوشاب و آيسما گرامينيوم، پوشش گياهى عمده درون تالاب ذولبين هستند كه اغلب ريشه در آب داشته و يا روى آب نيلگون آن غوطه مى خورند.

بخش اعظم خط ساحلى تالاب را نيزارهاى انبوه، تشكيل مى دهد كه در لانه گزينى و تأمين امنيت پرندگان آبزى و كنارآبزى، نقش حياتى دارد. به رغم چشم انداز رويايى تالاب ذولبين درفصول پرآب سال همچون بهار استفاده انسانى اثرات زيانبار و در مواقعى غيرقابل جبران روى آن دارد.

تالاب ذولبين از نظر دارا بودن مواد غذايى، بسيار غنى بوده و در فصول گرم سال به دليل شكوفا شدن پلانكتون ها و جلبك ها، رنگ آب آن تغيير مى كند. اين تالاب يكى از سه تالاب محل زادآورى اردك سرسفيد به عنوان گونه در حال انقراض در كشور همراه با تالاب هاى قورى گل و يانيق، شناخته مى شود. همچنين زيست و زادآورى اردك سرحنايى و اردك بلوطى به عنوان گونه هاى ارزشمند جانورى در تالاب ذولبين، حفاظت از آن را ضرورى مى سازد.

اين تالاب به رغم اهميت راهبردى آن در حفظ گونه هاى در حال انقراض جانورى از نظر قانون مندى مناطق زير مديريت حفاظت محيط زيست آذربايجان شرقى، هيچ جايگاهى نداشته و جزو مناطق آزاد محسوب مى شود. نبود تعريف قانونى براى حفاظت از اين تالاب كم نظير موجب شده كه گونه هاى جانورى موجود در آن در فصل هاى مجاز، مورد استفاده شكارچيان قرار بگيرد.

تالاب ذولبين با عوامل مخربى نيز مواجه است كه پمپاژ مستقيم آب آن براى آبيارى مزارع اطراف، نفوذ دام هاى اهلى و بريدن نيزارها به عنوان زيستگاه و محل زادآورى پرندگان، ورود رسوبات ناشى از شخم زدن زمين هاى شيبدار مجاور تالاب و ورود فاضلاب و پس ماندهاى كودهاى شيميايى از جمله آنها است. اميد است در سايه تعامل مردم منطقه و مديريت اصولى و علمى اداره حفاظت محيط زيست هشترود، از كاسته شدن وسعت تالاب ذولبين به عنوان يكى از ثروت هاى طبيعى منطقه جلوگيرى شود.

وسایل مناسب پیک نیک و اسکان