مشخصات تالاب و نقش برجسته برم دلک
ویژگیها تالاب و نقش برجسته برم دلک
بالای تالاب برم دلک سه نقش برجسته نزدیک به هم اما جدا از یکدیگر روی کوه کنده شده است. این نقشها همگی مربوط به دوران ساسانیان است. ارتفاع تقریبی این نقشها از سطح زمین حدود 6 متر است. هنگامی که رو به کوه و رو به روی نقشها بایستیم سه قاب یا طاقچه میبینیم که از راست به چپ در قاب اولی و دومی هر یک تصویر یک مرد و در قاب سوم تصویر یک مرد و یک زن تراشیده شده است. در این قاب مرد گلی را در دست راستش گرفته و به زن میدهد. زن یک دستش را دراز کرده تا گل را بگیرد و دست دیگرش را که در آستین پنهان است پیش دهانش گرفته است.
یک متن به خط و زبان پهلوی زیر بازوی زن کنده شده ولی آنچنان تخریب شده که دیگر خوانا نیست. شناخت افراد نشان داده شده در این نقش برجسته همیشه مورد بحث پژوهشگران بوده و این چهار تن همگی سرهاشان با چهار تاج یا کلاه متفاوت پوشیده است. مرد شماره یک کلاهی پارچهای یا نمدی به سر دارد که بالای آن تیغهای است. مرد شماره دو تاجی بزرگ و کروی بر سر دارد. مرد شماره سه کلاه یا تاجی نسبتا بزرگ که بخش پیشین آن مقداری پیش آمده بر سر دارد. و زن که شخص شماره چهار است موهای بافته شده خود با نیم تاجی در بالا و نوارهای و رشتههای پارچهای که در پشت سر گره خورده و دنباله آن افشان است در پایین پوشانده است.
وسایل مورد نیاز تالاب و نقش برجسته برم دلک
هنگام بازدید از این منطقه، کفش مخصوص طبیعت گردی، عینک ضدآفتاب، کرم ضدآفتاب، کلاه، آب آشامیدنی، خوراکیهای لازم، کمکهای اولیه و کیسه زباله همراه داشته باشید.
سیمای عمومی تالاب و نقش برجسته برم دلک
سایر اطلاعات تالاب و نقش برجسته برم دلک
برم واژه برم barm که صورت نوینی از واژه warm در زبان پهلوی است، به معنی استخر، چشمه یا تالاب است. البته معانی دیگری هم دارد. در فارس بیشتر به گودالی پر از آب میگویند که حاصل جوشیدن چشمهای باشد، مانند همین برم دلک، یا دریاچهای کوچک که از جمع شدن آب باران و آب شدن برف باشد مانند برم شش پیر و برم فیروز در شهرستان سپیدان فارس، یا بخشی از یک جوی آب که پهن شده و به صورت استخری درآمده باشد.
در همه جای فارس و به ویژه در دشت شیراز از این نوع کاف در دنباله نام روستاها فراوان دیده میشود. مانند قندیلک، بابونک، کوشکک، پدنک، نیلگونک، پالونک، باغک، بیدک، چاهک، رزک، دشتک، پرگانک، زرغونک، رودک، دهک و کفترک. سبب نامگذاریهایی که مردم در مورد برم دلک میگویند و حتی در کتابها هم مینویسند اغلب وجه اشتقاقهای عامیانه است و بر اساسی نیست.
نکات مثبت تالاب و نقش برجسته برم دلک
نکات منفی تالاب و نقش برجسته برم دلک
عمده عوامل خشکی برم دلک شامل موارد زير است:
1- برداشت بیش از اندازه از سفرههای آب زیرزمینی پیرامون چشمه از طریق چاههای فراوان مجاز و غیرمجاز.
2- احداث باغ دشت یا باغ شهر روی کوه و بالادست چشمه.
3- احداث معدن استخراج سنگ روی کوهی که منبع تأمین آب چشمه بوده است.
4- خشکسالیهای پی در پی. خشک شدن چشمه برم دلک، خشک شدن جویهای منشعب از آن و نیزارها و چمنزارها و درختستانهای اطراف آن را به دنبال داشت. در پی این خشک شدن، کشاورزان با بیل مکانیکی به دنبال گودتر کردن برم و لایروبی بیفایده جویها و به هم ریختن محوطه و زیر و رو کردن راههای رسیدن به چشمه و حتی سنگبرداری در ریشه کوه برآمدند و منظر طبیعی و زیبای برم دلک را به طور کلی نابود کردند. با خشک شدن برم امکان دستیابی افراد ناآگاه به نقش برجستههای برم دلک آسان شد و هر کس با قلم و چکش به دنبال کندن نام خود روی این آثار تاریخی بی دفاع افتاد و صدمات فراوانی به آن وارد کرد.
البته پیش از این ماجراها کسانی زمینهای پیرامون برم را هم تصاحب کرده و در آن کارگاه و کارخانه احداث کرده و چاه کنده بودند. این تأسیسات هر چند مخروبه اما همچنان پا بر جاست. به سبب نزدیکی برم دلک به شهر شیراز که حالا دیگر فقط 4 کیلومتر از خاوریترین میدان شهر فاصله دارد، جای مناسبی برای تخلیه آشغال و آوار ساختمانی شده است.
زمان مناسب بازدید تالاب و نقش برجسته برم دلک
با توجه به وضعيت آب و هوايي استان فارس، فصل بهار مي تواند زمان مناسبي براي بازديد از اين جاذبه باشد.
تاریخچه تالاب و نقش برجسته برم دلک
قدمت نقش بجنقش برجسته برم دلک به دوره ساسانی میرسد.