خانه امیر لطیفی گرگان

این خانه با وسعتی حدود هزار متر مربع شامل دوبخش است. بخش نخست و هسته اصلی ساختمان در دوطبقه و بخش‌های خدماتی در یک طبقه ساخته شده اند.

این بخش دارای یک سه در میانی ، دو راهرو و جهت دسترسی به طبقه فوقانی و سپس یک سه دری در هر طرف است.

سایر بخش‌های خدماتی نظیر : انبار ، اشپزخانه ، حمام و … در دوسوی شرق و غرب حیاط در یک طبقه بنا شده اند.

تاریخ ساخت این بنا به اواخر دوره قاجاریه می‌رسد و اوج رونق بنا زمان پهلوی اول بوده است.

بانی آن مرحوم مهدی خان ملک می‌باشد و قدمت خانه به اواخر دوره قاجاریه می‌رسد .

بهترین زمان برای بازدید از این جاذبه فصل بهار و پاییز است.

عمده ارزش بنا به هسته ساختمان اصلی بستگی دارد و در مرکز خود هر طبقه یک اطاق سه دربی و دو راه پله در مجاورت آن و سپس یک اطاق دیگر در هر سووجود دارد. به این صورت بنایی است که سه اتاق و دو راه پله نمای اصلی آن را تشکیل می‌دهد.

می‌توان گفت که همین طرح در طبقه فوقانی نیز تکرار شده و فضای راه پله‌ها به اتاق‌ها اضافه شده است و اطاق‌های سه دری به پنج دری تبدیل شده است در خانه امیر لطفی از فضای مورد استفاده در کرسی چینی نیز به نحو مطلوب استفاده شده است و با ساخت حوض خانه، در مسیر آب شهری که از جنوب وارد ساختمان می‌شود، فضایی برای روزهای گرم تابستان فراهم شده است.

کالبد این منزل درست مانند تمام منازل سنتی این محله است و از نظر سازه ای بخش‌های خدماتی دارای دیوارهای باربر ، یک طبقه است اما هسته اصلی منزل با سازه چوبی ، خشت ، آجر و ملات ( ساروج ) بناشده است.

بر اساس سونداژ‌های انجام شده در بنا کف اتاق‌های بخش خدماتی بر روی خاک معمولی بنا شده بود که در برهه ای از زمان فرش آن برداشته و کف آن سیمان کاری شده است درب‌های چوبی دو لنگه که در طبقه اول دارای کتیبه و در طبقه دوم دارای هلال می‌باشند.

نمای اصلی بنا را جلوه ای زیبا بخشیده اند. فرم موزون رعایت تقارن، ارتفاع مناسب با ابعاد بنا سرشیرهای پیش آمده و مطبق کف قلوه چین و آجر فرش گچبری اتاق‌ها جدا سازی فضاهای خدماتی چون آشپزخانه و انباری و بخش خدمه از هسته اصلی از ویژگی‌های بنای امیر لطفی می‌باشد شاید کف انباری در مقطعی چوبی بوده است پی ساختمان به طور کلی بر سطح خاک معمولی کار شده است.

ساختار پله‌های راهرو دسترسی دارای سازه چوبی است که با آجر فرش شده است کف محوطه هم با آجر فرش و قلوه سنگ مزین گشته است . در مورد تامین آب مصرفی ساکنین بنا طبق روال قدیم یا از آب انبار‌های همجوار منزل مانند: آب انبار شیرکش و دربنو و… استفاده می‌شده یا خریداری آب ازچشمه سرگو تامین می‌شده است.

در ساخت بنا مانند اغلب خانه‌های قدیمی ایرانی از چوب، خشت و آجر به همراه ساروج (ملات) استفاده کرده‌اند. البته بعدها کف اتاق‌های آن سیمان شده است. 

این بنا در سال هزار و سیصد و هفتاد و هشت با شماره دو هزار و سیصد و نود و یک در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.