خانه زند

با توجه به وضعیت آب و هوایی استان قم، فصل های بهار و اوایل پاییز زمان مناسبی برای بازدید از این جاذبه است.

در نزدیکی این جاذبه حرم حضرت معصومه، خانه حاج قلی خان، خانه ملا صدرا، خانه حایری، خانه یزدان پناه، خانه آیت الله بروجردی، خانه شاکری(حاج عسگر خان) و خانه سید حاجی روحانی دیدن این جاذبه ها خالی از لطف نیست.

این جاذبه دارای امکاناتی همچون:دسترسی به وسایل نقلیه، اقامتگاه، رستوران، بوفه و پوشش شبکه است.

شاخصه معماری عصر قاجار استفاده فراوان از آجر است که در این بنا نیز به وفور به چشم می خورد و در زیر تاقی دور ساختمان یک ردیف خشت آبی رنگ به چشم می خورد که این رنگ آبی لعاب و یا رنگ نیست بلکه رنگ این نوع خاک است که با درجه معینی حرارت در کوره های آجرپزی به رنگ آبی در می آید.

ورودی بنا شامل سر در كوتاه با نمای روكار آجری و بندكشی است كه در قسمت پیشانی ، اشكال هندسی و تزیینات نازك كاری دارد و از طریق دالانی در جبهه جنوبی به حیاط مركزی ( میانسرا) ارتباط می یابد. این عمارت شامل سه بخش است. شاه نشین تابستانی با بادگیر منفرد كه به زیرزمین راه دارد و در جبهه شرقی واقع است.

شاه نشین زمستانی كه فضای بیشتری را در بر می گیرد و در جبهه شمال واقع شده و بخش سوم ، مخصوص خدمه كه در جبهه غربی جای دارد. وارد خانه که شوید دو حیاط می بینید که مربوط به خانه دو برادر از بازماندگان قاجار با نام های حاجی خان و حاج علی هستند که قدمت شان به 130 سال قبل یعنی اواخر دوره قاجار بر می گردد.

مجموعه موزه مردم شناسی قم شامل این دو خانه می شود که دارای 14 اتاق، 36 درب و پنجره چوبی از جنس گردو و ون و 14 ستون سنگی است.

خانه های زند از خانه‌های تاریخی است که در مرکز بافت قدیمی شهر قم معروف به محله «چهار مردان» در کوچه «گذرقلعه» قرار دارند.

خانه زند درسال ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و در اختیار میراث فرهنگی استان قم قرار گرفت و در سال ۱۳۸۰ مرمت اساسی شد.