دریاچه سردریا خاش

در ارتفاعات کوه تفتان سه دریاچه وجود دارد که به نام «سر دریا» معروف است و این دریاچه در خط الراس ارتفاعات مرکزی رشته کوه تفتان و در قسمت شمال شرق روستای نرون و غرب قله قرار دارد. دو دریاچه عمق کم دیگر در قسمت شمال قرار دارد که آب آن ها شیرین است و دیگری نسبتا دارای آب شور دائمی است.

دریاچه سردریا خاش همه ساله پذیرای تعداد بیشماری از پرندگان مهاجری همچون کاکایی، آبچلیک و غازهای وحشی است.

اگر از جاده اصلی خاش و زاهدان به سمت تفتان بروید و از روستای سرسبز و باستانی تمندان عبور کنید، در شمال روستای تمندان و دامنه جنوبی تفتان، در ارتفاع 2685متری از سطح دریا در بلندای کوه وارتفاعات منطقه دریاچه ایی طبیعی وجود دارد که سال ها نقش اساسی در محیط زیست و حیات وحش منطقه داشته و دارد و اطراف آن پوشیده از درختان انبوه و تنومند بنه، زیتون وحشی ،بادام کوهی،انواع درمنه سیاه و سفید و دیگر گیاهان دارویی کمیاب است.

در قسمت های جنوبی دریاچه سنگ لاخ های وسیعی وجود دارد که از ریزش کوه بوجود آمده و شاید یکی از دلایل بوجود امدن دریاچه بر فراز کوه همین فرو ریختن کوه بوده که دهانه خروجی آن را مسدود نموده.

میزان آب دریاچه سردریا خاش در طول سال متغیر است و در فصل بارندگی به حداکثر می رسد. بنابراین، بهترین زمان برای بازدید از این جاذبه فصل های سرد سال خواهد بود.

رشته کوه تفتان بین 28درجه و30دقیقه الی 28درجه و 5 دقیقه عرض شمال و 60 درجه و 50 دقیقه تا 61 درجه 15درجه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد این کوه در چهل و دو کیلومتری شمال شهر خاش بین شهر میر جاوه و شهرستان خاش واقع شده و رتفاع آن از سطح متوسط آب های خلیج فارس 3941 متر و نسبت به دشت های اطراف حدود دو هزار متر است.

برخی بر این باورند که نام کوه تفتان از واژه ی «تفت» به معنی گرم و سوزان گرفته شده و این تسمیه به علت خروج آتشفشانی مرکب از بخار آب و گاز گوگرد از دهانه آن است. کوه تفتان در اصطلاح محلی به چهل تن معروف است. به طوری که شایع است چهل تن از راشدین مذهبی در این کوه ناپدید شده اند از این رو کوه چهل تن نامیده می شود و شاخک شمال آن نیز به همین سبب به اسم کوه زیارت معروف شده است و در گذشته محل زیارت اهالی این نواحی بوده است.

حیات گونه های گیاهی و جانوری منطقه وابسته به حیات سردریا است و در نتیجه خشک شدن و نابودی این دریاچه، نابودی حیات وحش منطقه را به دنبال دارد. امروزه، برداشت بی رویه آب از دریاچه برای راهسازی در منطقه، ایجاد آب راه ها در اطراف دریاچه و کاهش نزولات جوی را از مهم ترین عوامل خشک شدن دریاچه سردریا است.