عمارت سردار مفخم بجنورد

عمارت سردار مفخم بجنورد یکی از بزرگترین اثر تاریخی در استان خراسان شمالی به شمار می‌رود که در زمان ناصرالدین شاه ساخته شده و در شمار شاخص‌ترین سازه‌های زمان خود قرار می‌گیرد.

نام عمارت سردار مفخم در تاریخ ۱۰ شهریور ۱۳۵۲ با شماره ۹۵۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

قدمت این عمارت به دوران قاجار بازمی‌گردد که در دهه ۱۳۰۰ هجری قمری به دستور فردی به نام یارمحمدخان شادلو معروف به سردار مفخم ساخته شده و محل سکونت خانواده وی و پذیرایی از میهمانان دولتی و رجال سیاسی بوده است.

سال‌ها بعد و در دهه ۱۳۲۰ بنای عمارت از سوی ورثه سردار مفخم به عنوان بیمارستان به اداره بهداری واگذار شد. سرانجام در شهریور ۱۳۷۰ عمارت سردار مفخم در اختیار اداره وقت میراث فرهنگی بجنورد قرار گرفت. این اداره نیز بعد از انجام تعمیرات و تغییرات جزئی بنای عمارت را به موزه مردم‌شناسی بجنورد تبدیل کرد.

عمارت سردار مفخم 34 اتاق با دو تالار بزرگ دارد. نمای اصلی ساختمان در سمت جنوب است که با انواع فنون كاشيكاری معرق، معقلی، هفت رنگ و با طرح‌­ها و نقوش انسانی، حيوانی، اسليمی، ختايی و هندسی زینت شده، مصالح بکار رفته در بنا آجر با ملات گچ است و هر طبقه ساختمان دو ايوان شمالی و جنوبی دارد. همچنین، سرتاسر بنا با کاشی‌های خشتی و هفت رنگ زيبا در اندازه و شکل های مختلف به رنگ‌های فيروزه‌ای، زرد، صورتی، بنفش، سفيد، سبز، سرخ و سياه کاشی‌کاری شده و هر ستون با طرح و نقش خاص خود زينت داده شده است.

با تماشای نمای بيرونی ساختمان شاهد تصاويری از دو فرشته بالدار، چهره‌های انسانی، نقاشی از گل و گياه و پرنده، طبيعت و طرح‌هاي هندسي سده 13 خواهید بود.
چشم‌نوازترین تزیینات، در لچکی‌های چشمه طاق بزرگ مرکزی، در مقابل پنجره تالار بزرگ و در فضای مثلثی‌شکل دیده می‌شود. در دو سوی طاق بزرگ، نقش دو فرشته بالدار در تلفیق با نقوش گیاهی و پیچک‌ها ایجاد شده که به نوعی تداعی‌کننده نقش فرشتگان بالدار و نقوش گیاهی در طرفین مغاره‌های بزرگ طاق بستان است که در عین حال از تاثیرگیری از شمایل‌نگاری هنر اروپایی برکنار نمانده است. بر بالای این طاق و در وسط سنتوری مثلثی شکل مرکزی نقش شیر و خورشید به رنگ زرد بر کاشی‌های هفت رنگ تصویر شده است.

باتوجه به وضعیت آب هوایی استان خراسان شمالی بهار و تابستان بهترین زمان برای بازدید از این جاذبه است.

در نزدیکی عمارت سردار مفخم، موزه اسناد و نسخ خطی قرار دارد که پیشنهاد می‌کنیم از این جاذبه هم بازدید کنید.

این جاذبه دارای امکاناتی همچون دسترسی به وسایل نقلیه، اقامتگاه، پوشش شبکه است.

کلنل ادوارد ییت انگلیسی که حدود یک قرن پیش در این بنا با سردار مفخم دیدار داشته، در توصیف یکی از اتاق‌های آن می‌نویسد:

دیوارها با تعدادی نقشه تزیین شده بود، اتاق پذیرایی با شمعدان‌ها و آیینه‌های زیبا پوشیده شده و کف آن نیز با قالی‌های قالب دوزی شده ابریشمی رشتی فرش شده بود. در پشت این اتاق نارنجستانی بود که سقف آن با ورق آهنی پوشیده شده بود و بر روی دیوارها نیز پوست پلنگ، ببر، خرس و پوست دو گربه وحشی و چند حیوان دیگر که در جنگل‌های شمال این ناحیه یافت می‌شود، آویزان کرده بودند. این بنا اتاق‌های متعددی دارد که با ۲۱ در چوبی به ایوان‌ها گشوده می‌شوند و در طبقات آن جابه‌جا گچبری‌های زیبا به چشم می‌خورد.

از ساعت 9 صبح تا 19 بعد از ظهر امکان بازدید از این عمارت برای عموم فراهم است.