0
از0 نظر

مسجد گوهرشاد مشهد

    1095
    نمایش

    مسجد گوهرشاد، يکي از بناهاي باشکوه و باستاني عهد تيموري است که در اوايل قرن نهم قمري بنا شده و در جنوب حرم مطهر رضوي خودنمایی می کند. این مسجد که به رواق‌‌هاي دارالسياده و دار الحفاظ متصل است، به عنوان يکي از مهم ترين آثار باستاني مشهد و صنعت معماري ايران اسلامي شناخته می شود و همه ساله مورد توجه بسیاری از زائران و بازدیدگنندگان قرار می گیرد.

    warning icon
    اگر فکر میکنی این اطلاعات نیاز به اصلاح یا افزودن داره . روی دکمه زیر کلیک کن

    امکانات ویژه مسجد گوهرشاد مشهد

    بجز شبستان گرم که محل عبادت آقایان است، دیگر شبستان ها بنا به ضرورت، محل برگزاری جلسات قرآن، آموزش، سخنرانی و وعظ و تدریس علوم قرآنی و دینی و مراسم جشن و عزاداری و اعتکاف و نماز جماعت و مراسم دعای کمیل، ندبه و توسل بوده و ایوان مقصوره و ایوان متصل به دارالسیاده و صحن مسجد به طور دائم در تمام شبانه روز، محل اجرای نماز جماعت و سخنرانی و مراسم است.

    مشخصات مسجد گوهرشاد مشهد

    این مسجد از نظر استحکام بنا و ویژگی های معماری اسلامی و زیبایی در طراحی، اسلوب و خط و کاشیکاری های معرّق و غیر معرّق و مرقم و غیر مرقم و مقرنس و گچکاری و دیگر تزئینات هنری و مشخصه های معماری سنّتی بی نظیر و ممتاز است و با گذشت ششصد سال همچنان مستحکم و ماندگار، چون آیینه ای است که عظمت و قدمت و زیبایی معماری و هنر اسلامی در عهد تیموری را به نمایش می گذارد.

    یکی از بخش های مهم مجموعه گوهرشاد، محراب زیبایی است که در انتهای ایوان مقصوره قرار دارد و حاشیه اطراف محراب با کتیبه مرمت شده با کاشی های معرق مرقم به آیة الکرسی تا الی النور مزین است و پایه های داخلی ایوان با سنگهای مرمر سفید زینت یافته است و در منتهی الیه سمت راست محراب، منبر صاحب الزمان (صاحب شاه) قرار دارد که منبری مرتفع و قدیمی است و در سال 1243ق (عصر فتحعلی شاه قاجار) توسط استاد محمّد خراسانی و به شیوه منبت کاری، از چوب گلابی و گردو و بدون میخ فلزی ساخته شده و در سال 1320ش مرمت شد. این منبر شبیه منبرهای موجود در مسجد بیت المقدس و مسجد خلیل الرحمان در رواق حضرت ابراهیم در اردن ساخته شده است. اکنون در حفاظی با میله های آهنی که قسمت های پایین آن با شیشه های قطور مزین شده نگهداری می شود.

    دومین ایوان، ایوان شمالی معروف به ایوان ساده، رو به قبله و به قرینه مقابل ایوان مقصوره واقع است و متصل به رواق دارالسیاده می باشد. در پیشانی ایوان، کتیبه ای معرق با متنی مرقم به خطی زیبا از مرمت عهد شاه عباس صفوی سخن می گوید. همچنین، کتیبه هایی در پیشانی کفشداری 11 و 12 و پیشانی ایوان وجود دارد که مرقم به سوره قرآنی با خط زیبای محمّد رضا امامی اصفهانی است و جلوه های زیبا و اصیل هنر اسلامی در قرن دهم را به نمایش می گذارد. علاوه بر آن، کلیه قسمت های داخلی ایوان شمالی اعم از دیوارها و سقف با کاشی های معرق و غیر معرق و مرقم و غیر مرقم با رنگ های زیبا تزئین گردیده است.

    ایوان شمالی در 1366ش مرمت شده و سومین ایوان، ایوان شرقی مسجد است که متصل به رواق در دست احداث امام خمینی قدس سره است که در داخل ایوان و در ضلع شمال و جنوب به قرینه سه طاق در قسمت فوقانی وجود دارد و در کتیبه پیشانی ایوان و در دو طرف پایه ایوان و پیشانی محراب و در سقف ضربی در سنگ مرمر به خط کوفی معقلی در کاشی نوشته هایی به چشم می خورد. از این ایوان در گذشته دری به صحن موزه سابق (رواق امام خمینی) باز بوده است که اکنون به دلیل حفظ قداست محراب و ایوان، مسدود می باشد. در راهروی پلکانی آسایشگاه نگهبانان در طبقه فوقانی و دفتر نگهبانی صحن گوهرشاد در سمت جنوبی داخل ایوان و به قرینه در راهروی متصل به شبستان گرم و اتاق اورژانس (درمان و بهداشت) در ضلع جنوبی داخل ایوان قرار دارد. چهارمین ایوان، ایوان غربی است که در گذشته متصل به بدنه بازار بزرگ بوده است و اکنون با دری بزرگ که در وسط ایوان واقع شده و موسوم به درب سنگی است، مسجد با بست شیخ بهاءالدین عاملی مرتبط می گردد در داخل این ایوان نیز رو و پشت به قبله (شبیه ایوان شرقی) سه طاق بنا شده و در پیشانی ایوان و در ضربی سقف و در وسط پایه های ایوان به خط بنایی سوره هایی از قرآن کریم مرقوم است.

    تاریخچه مسجد گوهرشاد مشهد

    این مسجد به دستور بانو گوهرشاد، دختر امیر غیاث الدین ترخان، از امرای جغتایی، همسر شاهرخ تیموری در سال 821 قمری توسط معمار معروف ایرانی، قوام الدین شیرازی، با به‌کارگیری سبک معماری دوران تیموری ساخته شد که بخش های مختلف آن به ضرورت، بارها مورد مرمت قرار گرفته و در عهد صفویه که مسجد از حمله ازبکان سخت آسیب دیده بود، در دوران شاه عباس صفوی تعمیر شد و در 1083ق که در پی زلزله خراسان بر بخش هایی از بنای مسجد شکست هایی وارد آمده بود نیز اقدامات مرمتی صورت گرفت و خرابی های ناشی از تهاجم افغان ها و شورش ملک محمود سیستانی نیز در عهد افشاریه و قاجاریه برطرف گردید.

    گنبد ایوان مقصوره که به واسطه وسعت دهانه در زلزله های شدید و با گذشت زمان آسیب دیده و چندین بار مرمت شده بود، در سال 1339ش به منظور مرمت اساسی تخریب گردید و ساخت آن مجددا توسط معماران ایرانی وزیر نظر مهندس عباس آفرنده و با رعایت همان ویژگی های گذشته و حفظ مشخصات اصلی آغاز شده، در سال 1341ش خاتمه یافت و هم زمان سنگ های ازاره داخل ایوان مقصوره تعویض شد و کف ایوان با سنگ های مرمر مفروش گردید و در سال 1345ش دور ساقه گنبد با کاشی معرق کتیبه ای مزین گردید.

    پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز مرمتهایی در بخشهای گوناگون مسجد جامع گوهرشاد مشهد صورت گرفته است و با مجموعه ای از آب نما و آب خوری در وسط صحن زینت یافته که بر زیبایی و شکوه مسجد بیش از پیش افزوده است.

    ویژگی‌ها مسجد گوهرشاد مشهد

    مسجد گوهرشاد مشهد، وسیع ترین مسجد موجود در مجموعه بناهای آستان قدس رضوی است و صحن آن با 2850 متر مربع مساحت از نظر قدمت، کهن ترین صحن می باشد که در جنوب حرم مطهر امام رضا علیه السلام احداث شده است. مسجد گوهرشاد به عنوان وسیع ترین و کهن ترین مسجد در اماکن متبرکه رضوی از دیرباز محل برگزاری دائمی نماز جماعت است و به دلیل دایر بودن در تمام شبانه روز یکی از مسجدهای کم نظیر جهان اسلام به شمار می رود

    سیمای عمومی مسجد گوهرشاد مشهد

    مسجد جامع گوهرشاد، دارای چهار ایوان با سر درهای مرتفع است که به قرینه در وسط چهار ضلع مجموعه مسجد بنا گردیده و بزرگ ترین آن ها ایوان مقصوره نام دارد که در ضلع جنوبی (قبله) صحن واقع است و دارای 35 متر طول با عرض های مختلف 13 تا 15 متر و ارتفاع سردر ایوان 27 متر و تا گنبد 40 متر و قطر پایه ها در دو طرف 6 متر و ارتفاع مناره ها 41 متر و ارتفاع تا عرقچین 29 متر و محیط گنبد از بیرون 85/61 متر می باشد.

    کاشی‌کاری مسجد جامع گوهرشاد ، نمونه‌ای از شاهکارهای عهد تیموری است. طاق‌‌های گنبدی شکل مسجد و مناره‌‌های آن با ویژگی و تزیینات خاص و با استفاده از سبک مقرنس، همچنین نقوش و خطوط دیواری بر روی زمینه‌ گچی و معرق‌کاری ممتاز عصر تیموری، جلوه‌‌های بی‌نظیری را به نمایش گذاشته است این بنای باستانی، نمونه کامل و برجسته هنر ایرانی به شمار می‌رود که تمام خصوصیات و ویژگی‌‌های معماری سنتی در آن به‌کار رفته است. به‌ویژه ایوان جنوبی مسجد به نام ایوان مقصوره، با حدود 500 متر مربع مساحت، 37 متر طول و 5/25 متر ارتفاع، از باشکوه‌ترین ایوان‌‌های مسجد است.ضلع‌های مسجد، همه با کاشی‌‌های معرق نفیس آراسته شده و در تمام دیوارها و غرفه‌‌های آن اسماء الله و آیات قرآن و احادیثی که بعضی مربوط به مسجد است، وجود دارد.

    کتیبه ممتاز و تاریخی بایسنقر (فرزند گوهرشاد) که از بهترین ثلث‌نویسان عهد تیموری بوده، با زیباترین خطوط ثلث بر پیشانی ایوان مقصوره خودنمایی می‌کند و تاریخ بنای مسجد بر کاشی معرق، در این کتیبه به چشم می‌خورد.مسجد گوهرشاد مرکب از یک صحن، چهار ایوان و یک گنبد فیروزه ای و دو گلدسته زیبا و هفت شبستان است و به جهت قدمت تاریخی، سبک معماری و زیبایی های هنری یکی از مهم ترین آثار باستانی مشهد و صنعت معماری ایران اسلامی می باشد که مورد علاقه زائران و مجاوران است و به عنوان یکی از جاذبه های مذهبی تاریخی و فرهنگی مورد توجّه و بازدید باستان شناسان، جهانگردان و دیگر علاقه مندان است.

    زمان مناسب بازدید مسجد گوهرشاد مشهد

    با توجه به تابستان‌های گرم و زمستان‌های سرد این منطقه، فصل بهار و اوایل پاییز زمان مناسبی برای سفر به خراسان رضوی و بازدید از جاذبه های این استان خواهد بود.

    پیشنهاد ویژه مسجد گوهرشاد مشهد

    دفتر پاسخگویی به مسائل شرعی و نذورات و راهرو کفشداری 11 در ضلع شمالی مسجد جامع گوهرشاد و در شرق ایوان واقع شده و در سمت غرب ایوان راهرو کفشداری 12 قرار دارد و در منتهی الیه ضلع غربی و شرقی داخل ایوان دو راهرو به قرینه تعبیه شده که مدخل ورودی هایی به حرم و کفشداری ها و ورودی مخصوص جانبازان است و در سمت غرب داخل ایوان راهروی پلکانی ایوان را به آسایشگاه بسیج در طبقه فوقانی و به قرینه آن در ضلع شرقی داخل ایوان، از طریق یک راهرو پلکانی دیگر سالن طبقه فوقانی مسجد که در گذشته تالار تشریفات مسجد بوده به تالار تشریفات اماکن متبرکه مرتبط می گردد

    شرایط استفاده مسجد گوهرشاد مشهد

    ایوان طبقه فوقانی مسجد جامع گوهرشاد محل عبادت و ویژه ورود آقایان است و در تمام ساعات شبانه روز محل رفت و آمد زائران و مجاورانی است که از طریق رواق های دارالسیاده و دارالحفاظ قصد تشرف به حرم مطهر را دارند.

    سایر اطلاعات مسجد گوهرشاد مشهد

    ساخت بنای مسجد جامع گوهرشاد توسط معمار معروف عصر تیموریان، قوام الدین بن زین الدین شیرازی و با استفاده از آجر و گچ و به شیوه معماری اسلامی در شرق صورت گرفت. بانو گوهرشاد یکی از زنان نامدار عصر تیموری است که مورد احترام امیر گورکانی بوده، در امور مملکتی مورد مشورت قرار می گرفت و نام او در دو محل از بنای مسجد، یکی در بالای درِ ورودی ایوان دارالسیاده و دیگری در کتیبه ایوان مقصوره با خط زیبای شاهزاده بایسنقر میرزا با کاشی معرق به عنوان بانی مسجد نگاشته شده و به یادگار مانده است.

    چه جوری برم ؟

    تاکسی

    تاکسی های شهری مشهد می توانند شما را برای بازدید از این جاذبه راهنمایی کنند.
    این نزدیکی چی بخوریم ؟
    این نزدیکی کجا‌بمونیم ؟
    این نزدیکی از کجا بخریم ؟

    امکانات و ویژگی‌ها

    امکانات کلی
    مناسب برای بانوان
    نمازخانه
    تلفن عمومی
    پارکینگ/ جای پارک
    تحویل رایگان در محل
    مناسب برای کهنسالان
    سرویس بهداشتی
    سرپوشیده
    محل استراحت
    مناسب برای کودکان
    آنتن‌دهی تلفن همراه
    تفریحات
    عکاسی
    سختی مسیر
    آسان (راهپیمایی)
    نظر خودتو به دیگران بگو
    تجربه و نظر خودت از سفر رو با ما به اشتراک بذار
    ارسال عکس
    تجربه خودت از سفر رو به بقیه هم نشون بده
    پاسخ سریع دریافت کن
    سوال‌های خودت رو از همسفران و کارشناسان ما بپرس
    پرسش سوال
    Waves Waves Waves

    یه نقطه جدید معرفی کن

    اگه فکر می‌کنی یه مقصد واسه بیرون زدن، سراغ داری و ما معرفیش نکردیم، خودت می‌تونی داخل سایت به بقیه معرفی کنی. دم شما گرم که همراهی.