پارک ملی دریاچه ارومیه

پارک ملی دریاچه ارومیه، جاذبه ای شگفت انگیز و خاص در شمال غرب ایران است که مابین دو استان آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی و در فاصله 21 کیلومتری از شرق ارومیه قرار دارد. این پارک یکی از ۵۹ منطقه بین‌المللی ذخیره‌گاه زیست‌کره است. شورای بین‌المللی هماهنگی انسان و کره مسکونی نیز دریاچه ارومیه را یکی از نادرترین اندوخت‎‌گاه بیوسفری ایران و جهان در محدوده زمین‌های مرتفع قفقازی ایرانی معرفی کرده است. 

دریاچه ارومیه در واقع قسمتی از پوسته خرد شده بین ورقه‌های عربستان و اوراسیا و زیر ورق‌های ایران و ترکیه است. این دریاچه در واقع یک دریاچه زمین ساخت بوده و در امتداد سیستم فعال گسل‌های تبریز و زرینه رود شکل گرفته است. سنگ‌های پرکامبرین، کوارتز و سنگ‌های آتش‌فشانی، رسوبات امروزی پارک ملی را شکل داده‌اند. بهتر است بدانید که به عقیده برخی از زمین‌شناسان و محققان؛ حدود ۳۰ تا ۴۰ هزار سال پیش گسلی در شمال دریاچه ارومیه، ارتباط این منطقه را با دریای خزر قطع کرده و سبب ایجاد منطقه دریاچه ارومیه شده است.

بر اساس پیش‌بینی‌ها اگر شرایط دریاچه ارومیه با همان وضعیت سال‌های ۹۲ و ۹۳ ادامه پیدا می‌کرد تالاب‌ها تا سال ۱۳۹۹ به‌طور کامل خشک می‌شدند؛ اما با ایجاد ستاد احیای دریاچه ارومیه در فاز اول از روند خشک شدن دریاچه جلوگیری و در فاز دوم افزایش تراز آب دریاچه پیگیری شد. با این اقدامات تراز آب دریاچه ۱۳۰ سانتی‌متر افزایش یافت. 

یکی از معضلات زیست محیطی این منطقه می توان به وجود پل شهید کلانتری اشاره کرد. این سازه یکی از منحصر به فردترین زیستگاه‌های طبیعی کشور را دو تکه کرده است. همچنین، حدود ۱۲ سال از روزهای افول تدریجی دریاچه ارومیه می‌گذرد و کاهش باران، خشک‌سالی و عوامل انسانی متعدد از جمله دلایل نابودی این دریاچه ارزشمند به شمار میرود.

دریاچه ارومیه و جزایر آن، به‌جز جزیره اسلامی، در سال ۱۳۴۶ به‌عنوان منطقه محافظت شده ارومیه معرفی شدند و پس از آن در سال ۱۳۵۴ همان محدوده به‌علاوه ۶۰ متر حریم دریاچه با وسعت ۵۴۰۸۸۵ هکتار به‌دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد، شرایط خاص و حساس اقلیمی و نیاز به حفاظت ویژه به پارک ملی دریاچه ارومیه ارتقا یافت. این پارک در فهرست تالاب‌های بین‌الملی سایت رامسر نیز به ثبت رسیده است. 

از ویژگی های خاص و مورد توجه این جاذبه می توان به ثبت نام آن، با تصمیم سازمان یونسکو، در فهرست ۱۰ پارک بین‌المللی کره زمین اشاره کرد.

با توجه به وضعیت آب و هوایی منطقه، بهترين زمان براي بازديد از اين جاذبه فصل بهار و تابستان است.

پارک ملی دریاچه ارومیه با وجود ۱۰۲ جزیره کوچک و بزرگ، پناهگاه ۳۱۳ گونه جانوری است که شامل پستاندار، پرنده، خزنده، دوزیست می‌شوند. حیات وحش این منطقه سیستم اکولوژیکی منحصربه‌فردی دارد که در هیچ نقطه‌ای از کشور وجود ندارد. از ۵۹ گونه پستاندار شناسایی شده در آذربایجان غربی، ۲۳ گونه در پارک ملی دریاچه ارومیه زندگی می‌کنند. قوچ، میش ارمنی و گوزن زرد ایرانی در محدوده جزایر و پستاندارانی چون گرگ، شغال و روباه پیرامون پارک ملی زیست می‌کنند.

چشمه‌های متعدد آب شیرین در جزایر کبودان، اشک و اسپیر، آب مورد نیاز وحوش، محیط‌بانان و سایر مراجعه کننده‌ها را تامین می‌کنند. «دامداما» پرآب‌ترین چشمه کبودان است که با آبدهی متوسط سه تا چهار هزار لیتر در شبانه روز بخش زیادی از این نیاز آبی را فراهم می‌کند. آرزو تنها جزیره بزرگی است که چشمه آب شیرین ندارد و آب بارندگی در شکاف سنگ‌ها ذخیره می‌شود و به مصرف وحوش می‌رسد.

وسایل پیک نیک و اسکان موقت مانند چادر مسافرتی، کفش و لباس مناسب، آب و خوراکی از وسایلی است که بهتر است هنگام بازدید از دریاچه ارومیه با خود به همراه داشته باشید.