پناهگاه حیات وحش زریوار مریوان

حجم تقریبی آب تالاب زریبار حدود ۳۰ میلیون مترمکعب برآورد شده و سرریز آب دریاچه از قسمت جنوبی با نام رودخانه مریوان خارج می‌شود. زریوار مریوان بیست‌وسومین عضو تالاب کنوانسیون رامسر است. تالاب زریوار که در زبان کردی و در افواه عمومی منطقه «زریبار» خوانده می‌شود، از دریاچه‌های کم نظیر آب شیرین در جهان به شمار می‌رود. آب دریاچه، شیرین و از تعدادی چشمه‌های کف‌جوش و نزولات جوی تأمین می‌شود. سطح آب دریاچه بیشتر زمستان‌ها کاملاً یخ می‌بندد. زریوار در یک دره طولی وسیع قراردارد و از دوطرف غرب و شرق با کوه‌های پوشیده از جنگل احاطه شده است‌. پوشش غالب اراضی منطقه را جنگل و بیشه‌زارهای نیمه‌انبوه تشکیل می‌دهد که گونه غالب جنگلی آن بلوط ایرانی است، در حالی که سایر گونه‌های جنگلی دیگر مانند گلابی وحشی، زالزالک و بادام به‌ویژه در شیب‌های آن دیده شده است. 50 درصد زریوار را نیزار‌های پیرامون دریاچه تشکیل می‌دهد. اطراف دریاچه توسط نیزارهای بلند احاطه شده که بیشتر از دو گیاه تیره غلات، مانند نوعی نی کرانه‌ای تشکیل شده است. همچنین در نقاط باتلاقی آن نیز یک نوع ماهی کوچک و جالب از تیره کوبیلیداک مشاهده شده است. این دریاچه دارای جوامع گیاهی و جانوری و تولید بیولوژیک بالایی است و شرایط زیستی لازم را برای طیف بزرگی از زیست‌مندان فراهم می‌کند که از نظر رویشگاه طبیعی و زیستگاه جانوران به‌ویژه پرندگان آبزی در خور اهمیت است.

طول دریاچه زریوار حدود ۵ کیلومتر و عرض آن حدود 6/1 کیلومتر است. وسعت تالاب به‌دلیل تغییرات حجم آبی در فصول مختلف متغیر و حداقل عمق آن حدود 2 متر و حداکثر 6 متر گزارش شده است. از پوشش‌های گیاهی دریاچه می‌توان به گیاهان شناوری چون سراتوفیلیوم، سریوفیلیوم و گونه‌هایی از گیاهان خاردار و از گیاهان حاشیه‌ای می‌توان به‌گونه‌های نی، هزارنی، بارهنگ آبی، نیلوفر آبی، علف هفت‌بند، پیچک‌ها، لویی، بزواش، جگن و نعناع اشاره کرد. از دیگر سو، سیاه‌ماهی خالدار، سیاه‌ماهی معمولی، عروس‌ماهی و ماهی گامبوزیا از جمله گونه‌های بومی و ماهی آمور سفید، کپور آیینه‌ای، کپور معمولی، کپور سرگنده (بیگ‌هد) و فیتوفاک از جمله گونه‌های غیربومی این دریاچه است. براساس تحقیقات زیست شناسان، همچنین یک گونه مارماهی، 5 گونه فیتوپلانکتون و 17 گونه زئوپلانکتون در این دریاچه شناسایی شده ‌است. اردک سرحنایی و سرسبز، اگرت‌ها، بوتیمار بزرگ و کوچک، انواع چنگر، پرستوهای دریایی، کشیم بزرگ و کشیم کوچک، کاکائی‌ها، حواصیل خاکستری، خوتکا، گیلار و پرندگان شکاری همچون سنقر تالابی و دلیچه از جمله پرندگان با اهمیت و ارزشمند بومی و غیربومی این تالاب به شمار می‌آیند. در بخش پستانداران نیز سگ آبی، روباه، خوک وحشی، خرگوش، گراز و نوعی گربه وحشی مهم‌ترین گونه‌های پستاندار این تالاب هستند.

پوشش گیاهی: از پوشش های گیاهی دریاچه می ‌توان به گیاهان شناور چون سراتوفیلیوم ، سریوفیلیوم و گونه‌ هایی از گیاهان خاردار و از گیاهان حاشیه ‌ای می ‌توان به گونه های نی ، هزارنی ، بارهنگ آبی ، نیلوفر آبی ، علف هفت‌ بند ، پیچک‌ ها ، لویی و بزواش ، جگن و نعناع اشاره کرد . آبزیان: گونه ‌های بومی : سیاه ماهی خالدار ، سیاه ماهی معمولی ، عروس ماهی ، ماهی گامبوزیا ( در حال حاضر این گونه‌ ها در دریاچه یافت نمی‌ شوند ) گونه ‌های غیر بومی : ماهی آمور سفید ، کپور آیینه‌ ای ، کپور معمولی ، کپور سرگنده ( بیگ هد ) و فیتوفاک اشاره کرد . ضمناً یک گونه مارماهی ، ۵ گونه فیتوپلانکتون و ۱۷ گونه زئوپلانکتون شناسایی شده ‌است . در خصوص گونه‌ های وارداتی اخیر توسط سازمان شیلات و آبزیان می ‌توان به گونه ماهی Gambosia siaaffinhs از خانواده poecilidae و یک گونه میگوی غول پیکر آب شیرین اشاره کرد . پرندگان: در حال حاضر بیش از ۳۱ گونه پرنده بومی و مهاجر زندگی می ‌کنند که از این تعداد تقریباً ۱۴ گونه بومی و مابقی انواع پرندگان مهاجرند . اردک سرحنایی و سرسبز (Anos platyrhynchos) ، اگرتها ، بوتیمار بزرگ و کوچک ، انواع چنگر ، پرستو های دریایی ، کشیم بزرگ (Podiceps cristafus) و کشیم کوچک (Tachybaptus ruficolis) ، کاکائی ها ، حواصیل خاکستری ، خوتکا ، گیلار ، و پرندگان شکاری همچون سنقر تالابی و دلیچه از گونه‌ های با اهمیت و ارزشمند این تالالا به شمار می ‌آیند. پستانداران: سگ آبی ، روباه ، خوک وحشی ، خرگوش ، گراز و نوعی گربه وحشی (Filis catus) است . لازم به ذکر است که گونه ‌های یاد شده به ویژه پرندگان ، همه پرندگان تالاب را شامل نشده بلکه شامل پرندگانی است که بصورت اکثریت بوده و برای افراد قابل مشاهده و تشخیص‌اند که این خانواده‌ها در طبقه‌بندی تالاب‌ها حائز اهمیت می‌باشد . معرفی (وارد نمودن) گونه‌های غیر بومی برای تولید آبزیان ، فعالیت به ظاهر مفیدی است که پیامدهای آن زیاد جلب توجه نمی‌کند . در حالیکه در نابودی گونه‌های بومی و کاهش ارزشهای تالابی نقش موثری دارد . سیاستگذاری‌های درست تصمیم گیران و دادن اهمیت به تالابها با تکیه بر مسائل فرهنگی ، اجتماعی نقش بسزایی در این زمینه می‌تواند ایفا نماید .

بهار و تابستان

در کنار دریاچه زریوار یک پارک با امکانات رفاهی، سرویس بهداشتی، رستوران و مغازه های متعدد درست کرده اند که به فضای تفرجگاهی خوبی برای خانواده ها تبدیل شده است. این پارک دارای پارکینگ هم هست، پس نگران جای پای خودروی تان نباشید. در نزدیکی دریاچه هم می توانید از امکانات سوئیت های رفاهی و هتل استفاده کنید.

تالاب زریبار به ‌عنوان یک واحد اکولوژیکی و یک اکوسیستم آبی در کردستان پدیده ‌ای بسیار زیبا و نادر است. زریوار با قرار گرفتن در یک دره طولی نسبتاً وسیعی از دو طرف غرب و شرق با کوه های پوشیده از جنگل احاطه شده ‌است . پوشش غالب اراضی در این منطقه را جنگل و بیشه زار های نیمه انبوه تشکیل می ‌دهند که گونه غالب جنگلی آن بلوط ایرانی بوده و در حالیکه سایر گونه‌ های جنگلی دیگر مانند گلابی وحشی ، زالزالک ، بادام در شیب ها و نقاط مختلف آن خودنمایی می ‌کند .