گنبد سرخ مراغه

گنبد سرخ مراغه بنایی مربع‌شکل است متشکل از سردابه و اتاق اصلی که برروی سکوی سنگی قرار دارد و به وسیلهٔ هفت ردیف پله می‌توان به آن دسترسی یافت. پنج پله در جلوی سکو واقع شده و پلهٔ ششم و هفتم جزء آستانهٔ درگاه محسوب می‌شوند.

آنچه از این کتیبه‌ها برداشت می‌گردد این است که بنای گنبد سرخ در سال ۵۴۲ هجری به‌دستور «عبدالعزیز بن محمود بن سعد یدیم» رییس آذربایجان در دورهٔ سلجوقیان و به وسیلهٔ «بنی‌بکر محمد بن بندان بن محسن معمار» ساخته شده‌است.همچنین علامت سایپا از کتیبه های فیروزه ای روی سردر این بنا برداشته شده است.

سبک معماری گنبد سرخ مراغه به شیوه رازی است. مای سه ضلع شرقی، غربی و جنوبی گنبد سرخ هر یك دارای دو طاق نمای آجری با طرحهای تزئینی و سه طاق مزین به آجركاری تخمیری می باشد.گنبد بنا دارای دوپوشش است. پوشش داخلی به صورت عرقچین و پوشش خارجی آن كه به طور كامل فرو ریخته؛ به فرم هرمی بوده است. كف اتاق را از قطعات سنگ تراشیده مفروش كرده و دیوارهای داخلی بنا را با گچ اندود نموده اند.

از ظواهر امر این چنین برمی آید كه مقبره اصلی در درون دخمه قرار داشته و اتاق فوقانی، مسجد كوچكی بوده كه پخش نذورات و قرائت قرآن در آن صورت می گرفته است با شروع ساخت این بنا دورهٔ رازی در معماری ایران به پایان رسیده و این بنا نقطهٔ عطف و شروع معماری آذری می‌باشد که تلفیق آجر و کاشی و استفاده از کاشی در تزیین بناهای تاریخی در ایران از مشخصه‌های این دوره‌است. در بازدید آنوبانینی مشاهده شد ورودی گنبد سرخ به سوی شمال باز می شود و شامل درگاه بلند و زیبایی است كه آجركاری پر نقش و نگار ظریفی همراه با كاشی های فیروزه ای كه تازه در معماری سلجوقی متداول گشته بود زینت یافته است.

اطراف این آجركاری را كتیبه ای به خط كوفی احاطه نموده كه متن آن چنین است: "امر بینا هذه القبه، الامیر الرءیس العالم فخرالدین عمادالاسلام قوام آذربایجان ابوالعز عبدالعزیز بن محمود بن سعد یدیم الله علاه". بر بالای آن كتیبه ای افقی به خط كوفی مشاهده می شود كه متضمن تاریخ بنای كتیبه می باشد: "بنی المشهد فی الحادی عشر من شوال سنه اثنین و اربعین و خمسا".

زمان مناسب بازدید در فصل تابستان و بهار است.

مدت زمان بازدید از این جاذبه کمتر از یک ساعت است.

این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۳۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

براساس اطلاعاتی که تاکنون به‌دست آمده، گنبد سرخ پیش از رصدخانه مراغه ساخته شده است و به‌همین دلیل از سوراخ‌های موجود در ضلع‌های این بنا برای پی بردن به روز‌ها و ماه‌ها استفاده می‌شد. سقف این بنا نیز ساختار جالبی دارد که تماشای آن هیجان‌انگیز است.

باوجود اینکه فضاسازی اطراف گنبد سرخ به خوبی انجام شده است اما در واقع امکانات خاصی را در آن شاهد نیستیم و تنها سرویس بهداشتی در آن وجود دارد.

همچنین متاسفانه تابلوهای شهری هیچ کدام در بردارنده اطلاعاتی در خصوص شیوه رسیدن به گنبد سرخ نیست به همین دلیل بسیاری از گردشگران دچار مشکلاتی می شوند.

بازدید از این جاذبه گردشگری رایگان است.