گنبد نمکی مورجان

گنبد نمکی مورجان در شمال غرب روستای مورجان و منطقه کوهمره سرخی واقع شده كه از نظر تقسيمات کشوري اين روستا در دهستان دادنجان، بخش ميمند شهرستان فيروز آباد است.

بنا به گفته افراد محلي، مردم منطقه از قديم الايام از نمك اين تل نمكي براي مصرف غذايي استفاده مي کردند. آن ها اين گنبد نمكي را بر اساس مجرا هاي خروجي نمك از بخش مرکزي و ميزان نمك ته نشست شده در آن ها، به طور محلي به ۴ نمكدان به نام هاي نمكدان دزد، آهله، سر و نو تقسيم کردند.

مورجاني ها به دو بخش مرتفع، مقاوم و ستيغ ساز اين گنبد که از ساير بخش ها بلندتر بوده و از دور خودنمايي مي كند، قلات سياه - سرخ و قلات شاه نشين مي گويند و مارن هاي رنگين فرسايش پذير بين اين بلندي ها را چهل مله (چهل گردنه) مي نامند.

گنبد نمكي مورجان در بين دو کوه مورجان و بویم قرار دارد اين دو کوه، دو قطعه جابجا شده از یک تاقدیس است. فعاليت قطعه جنوبی تر گسل کره بس سبب بریدن تاقدیس و تقسيم آن به دو قطعه و جابجا شدن دو قطعه نسبت به یکدیگر شده است.

کوه مورجان قطعه شرقی (واقع در شرق خط گسل، جنوب شرق روستای مسقان) و کوه بویم قطعه غربی (واقع در غرب خط گسل، غرب روستای مسقان) است. در مجموع این تاقدیس شکسته و جابجا شده نسبت به تاقدیس هاي شمالی کم عرض تر و از نظر طول محور، کوتاه تر و از نظر ارتفاع نيز کم ارتفاع تر است (بيشترین ارتفاع کوه مورجان ٢٠٠٠ متر و کوه بویم ١٧٠٠ متر است).

در طول این قطعه از گسل کره بس دیاپير نمکی هرمز به صورت گنبد نمکی پدیدار گشته است. به دليل ابعاد کوچکتر تاقدیس مذکور نسبت به تاقدیس شمالی تر، فرسایش متعاقب شکسته شدن و جابجایی، کمتر توانسته تأثير گذار باشد. لذا سازند های قدیمی تر این تاقدیس رخنمون نشده اند و سازند آسماری بدنه سطحی هر دو قطعه از تاقدیس(دو کوه مورجان و بویم) را ساخته است. در تقسيم بندی زمين شناسی ساختمانی، اين گنبد نمكي در کمربند چين -گسل خورده زاگرس، زیر واحد زاگرس چين خورده ساده واقع شده است.

تل نمكدان مورجان از دور دست به صورت کوهي سياهرنگ که از ميان تاقديس ها و ناوديس ها منطقه سر برافراشته با توپوگرافي برجسته و گنبدي خود نمايان است. اين گنبد نظم و ترتيب توالي چينه شناسي منطقه را به هم ريخته ها و از نزديك با تنوع رنگ ها ي مختلف مشخص مي شود. درزه ها و شكاف هاي انحلالي، دره هاي انحلالي و ريزش توده هاي سنگي در بيروني ترين بخش اين گنبد به وفور ديده مي شود. در بخش جنوب غربي اين گنبد، چشمه اي از دل زمين مي جوشد و به رودخانه شور مي پيوندد.

در مسير عبور آب اين چشمه بلورهاي سفيد رنگ نمك به اشكال زيبايي ته نشست آرده اند آه براي ژئوتوريست ها و گردشگران عادي جالب و ديدني است.

با توجه به وضعيت آب و هوايي استان فارس، فصل بهار مي تواند زمان مناسبي براي بازديد از اين جاذبه باشد.

ارزش هاي گردشگري اين گنبد نمكي به اين شرح است:

١- در کنار روستای مورجان قرار گرفته و روستاي مسقان نيز به آن نزديك است.

٢- دسترسي به آن از طريق شهرهاي شيراز، فيروزآباد، فراشبند و جره امكان پذير است.

٣- درياچه فصلي گورم در قله کوه گورم در همسايگي آن است.

۴- ناوديسمعلق آوه سرخ در مسير آن واقع شده است. ( مسير شيراز - آوار- مورجان)

۵- گنبد نمكي رمقان در شمال غرب آن و گنبد نمكي باچون در جنوب شرق آن قرار دارد.

۶-رودخانه مورجان از پائين دست اين نمکی می گذرد و پسآن به رودخانه شور تغيير نام پيدا مي آند.

٧- دره ای تنگ شيب تنگ در شمال غرب آن واقع شده است.

٨- وجود گسل کره بسدر اين منطقه عوارض و اشكال منحصر بفردي ايجاد کرده است.

٩- همراهي گسل آره بس، رودخانه مورجان، گنبد نمكي، تاقديس هاي بويم، مورجان و کوه گورم مناظر زيبايي را بوجود آورده است.

١٠ - اين گنبد در محلي تغيير پوشش گياهي جامعه جنگلي بلوط به جامعه جنگلي بنه و بادام کوهي قرار دارد.

١١ - آوره هاي گچ پزي محلي- ساخته دست مورجاني ها- در حوالي روستا ديده مي شوند.

١٢ - در منطقه کوهمره سرخی آثار طبيعی فراوان دیگری مانند گنبد نمكي رمقان، کوه بيل (معروف به دیوار آهنی)، رود خانه قره آقاج (واژه ترکی به معنی چوب سياه )، رود خانه ماصرم، چشمه خانه حاجی، قله دلو، کوه مروک (مرکز سطحی زمين لرزه سال ١٣٧٨ کوهمره سرخی)، تنگ دم اسب، آبشار اسلام آباد، آبشار دره دریا (دریاهک)، چين و شكن هاي فراوان، زمين لغزش هاي ديدني، خندق هاي عريض و طويل و روستاهاي با بافت قديمي وجود دارد که برای جهانگردان علاقمند به طبيعت و زمين شناسی بسيار دیدنی است.