مشخصات مدرسه دو درب مشهد
مدرسه دو درب مشهد در زمينى به وسعت 500 متر مربع در دو طبقه ساختمان، شامل 32 حجره است كه از معمارى بناهاى چهار ايوانى دوره تيمورى پيروى مى كند و همچنین از لحاظ تزيينات، كاشى كارى، خطوط و نقوش متنوع از اهميّت ويژه اى برخوردار است.
زمان مناسب بازدید مدرسه دو درب مشهد
با توجه به تابستانهای گرم و زمستانهای سرد این منطقه، فصل بهار و اوایل پاییز زمان مناسبی برای سفر به خراسان رضوی و بازدید از جاذبه های این استان خواهد بود.
تاریخچه مدرسه دو درب مشهد
مدرسه تاریخی دو درب مشهد توسط يكى از فرماندهان دوره تيمورى به نام اميريوسف خواجه بهادر ملقّب به غياث الدين در دوران سلطنت ميرزا شاهرخ (807 ـ 850 ق) به سال 843 ق احداث شده است، مدتى به نام بانى اوليه اش به يوسف خواجه و سپس به دودر ـ به علت وجود دو ورودى در شرق و غرب مدرسه ـ مشهور شده است.
مدرسه دو درب که اکنون به عنوان دارالقرآن شناخته میشود، در جنوب غربی روضه منوره قرار دارد. نام اصلی این مدرسه، یوسفیه بوده که بعدها به مدرسه دو درب معروف شد. این بنا در عصر شاهرخ تیموری در خراسان ساخته شده و بانی آن غیاث الدین امیر یوسف خواجه بهادر، از امرای عصر تیموری در خراسان بود که آن را در سال 843 ه.ق بنا کرد.
سیمای عمومی مدرسه دو درب مشهد
كتيبه سر در مدرسه دو درب مشهد كه با خط ثلث زيبايى نوشه شده دربردارنده نام پادشاه وقت، بانى و سال احداث مدرسه است. شعرهاى فارسى كه بر برخى قسمتهاى نماى بيرون و بخصوص پيرامون دو گنبد مدرسه نقش بسته از ديگر ويژگى هاى اين بناست. در دو سوى ورودى مدرسه، چهار قاب بسيار نفيس از هنر معرق قرار دارد كه بر روى هر يك عباراتى به عربى نوشته شده است.
از ويژگى هاى معمارى اين بنا نوع طراحى و آرايش دو گنبد زيباى مدرسه است كه به رنگ آبى آسمانى در دو ضلع جنوب غربى و شرقى مدرسه قرار دارد. صاحب مطلع الشمس مى نويسد: دو گنبد در دو زاويه اين مدرسه هست يكى كتيبه اش به تمامى ريخته و ديگرىدر دوره گنبد بر كاشى معرّق بسيار ممتاز اين ابيات به خط ثلث مرقوم است: هـزار نـقـش بـرآرد زمـانـه و نـبـوَد يـكـى چـنانـكه در آييـنه تـصور مـاست به دست ما چو ازين حل و عقد چيزى نيست به عيش ناخوش و خوش گر رضا دهيم رواست در ميان اين گنبد صورت قبرى است كه بر آن با خط ثلث آية الكرسى و آياتى ديگر نوشته شده است.
در قسمت بالاى سنگ مزبور نام شخصى كه در اين مكان مدفون شده به چشم مى خورد. حاشيه داخلى گنبد تا زير سقف با كاشى معرق پوشيده شده كه به صورت قرينه در فاصله هاى معيّن جملات «الحكم لِلّه» و «الملك للّه» نوشته شده است. نا گفته نماند كه هر دو گنبد از نوع گنبد هاى دو لايه هستند كه با كاشى معرق آراسته شدند. بر ساقه اين دو گنبد 32 تابلوى معرق كارى شده كه بر آن ها اشعارى به خط فارسى نوشته شده وجود دارد كه در نوع خود منحصر به فرد است.
سایر اطلاعات مدرسه دو درب مشهد
مدرسه دو درب یکی از جاذبه های تاریخی مشهد به شمار می رود که تا كنون چندين بار مرمت شده كه از مهمترين آنها تعمير مدرسه توسط مادر شاه سليمان صفوى است.
پس از پيروزى انقلاب اسلامى نيز اين بنا توسط آستان قدس رضوى تعمير شده است. علاوه بر اينكه بسيارى از قسمت هاى ساختمان مدرسه بازسازى شده و برخى از فضاهاى آن نيز مرمت اساسى شد. از موقوفات اوليه اين اثر تاريخى اطلاع مستندى موجود نيست؛ اگر چه قبل از بازسازى اخير تعداد ده مغازه وصل به مدرسه جزو موقوفات مدرسه شمرده شده كه البته بعد از بازسازى مدرسه تمام آنها تخريب گرديده است.
بنابر گزارش هاى موجود درآمد موقوفات مدرسه در سال هاى 1344 ـ 1346 حدود 60000 ريال بود، كه براى تعمير و مخارج ضرورى مدرسه و حقوق خادم و شهريه طلاب هزينه مى شده است.