مشخصات چک چک یزد (پیر سبز)
چک چک یزد (پیر سبز) محلی است در میان کوه های اردکان و انجیره در جاده طبس در 48 کیلومتری یزد. چون مقدار کمی آب از شکاف کوه های صخره ای پوشیده از سبزه در حال ریزش است به چک چک معروف شده است.
زرتشتیان این محل را پیر سبز خوانند. از روز سوم تا دهم تیر ماه برای انجام مراسم دینی و مذهبی و نذورات، زرتشتیان از ایران و جهان در این مکان گرد هم آمده و به صورت شبانه روزی اقامت می کنند. در این محل ساختمان ها و آب انبارهایی ساخته شده که قدیمی ترین آنها مربوط به عصر ناصر الدین شاه قاجار می باشد.
ویژگیها چک چک یزد (پیر سبز)
هر سال جشن مهرگان در چک چک یزد (پیر سبز) جشن برگزار میشود و زرتشتیان بسیاری در این مکان گرد هم میآیند. گفته میشود نام «چک چک» یا «چک چکو» از صدای قطرههای آبی گرفته شده که از صخرهای میچکد و اکنون به درون یک منبع ذخیره هدایت میشود.
نیایشگاه پیر سبز امکانات رفاهی مانند برق، آب آشامیدنی و تعدادی اتاق دارد که برای استراحت ساخته شده که به آنها «خیله» میگویند. در داخل یکی از اتاقها چاهی به ژرفای بیش از ۵۰ متر وجود دارد.
امکانات ویژه چک چک یزد (پیر سبز)
در مجموعه چک چک هیچ فروشگاه یا رستورانی وجود ندارد و از همین رو پیش از سفر از شهر اردکان یا یزد باید نسبت به تهیه لوازم ضروری اقدام کنید.
تاریخچه چک چک یزد (پیر سبز)
کارشناسان مذهبی و تاریخی هنوز درباره نحوه شکلگیری این زیارتگاه به اتفاقنظر نرسیدهاند. با این حال، در ورودی آن نوشتهای قرار دارد که آقای رستم بلیوانی، رئیس سابق انجمن زرتشتیان شریفآباد یزد، مسئولیت گردآوری آن را برعهده داشته است و به تاریخچه و اتفاقهای این محل اشاره دارد.
در این متن آمده است که طبق اسناد تاریخی و مذهبی، در دوران سلطنت یزدگرد سوم، آخرین پادشاه ساسانی، اوضاع ایران بهحدی رو به وخامت میرود که یزدگرد برای نجات خاندانش از مدائن راهی منطقه نسبتا امن یزد میشود. به همین دلیل برای محافظت از آنها، استحکامات آن روزگار (حصار و برج و خندق) بنا میشود و شاید اسم یزد از روی یزدگرد گرفته شده است.
یزدگرد، پنج دختر و دو پسر داشت که با شایعشدن خبر مرگش، اعضای خانواده او به اطراف یزد متواری شده و هر یک به عاقبتی گرفتار میشوند. نیکبانو یکی از این افراد بود که بهسمت کوهی (کوه چک چک) در ۴۳ کیلومتری شرق اردکان میرود و در آن غیب میشود؛ جایی که امروزه، زیارتگاه زرتشتیان جهان است.
طبق روایات، نیک بانو با مشاهده دشمن، برای پاسداری از پاكدامنی خود، با ترس و گریه از کوهی بلند بالا میرود؛ اما دشمن فاصله چندانی با او نداشت. به همین دلیل این بانوی پاکدامن با آهی بلند از کوه میخواهد که او را نجات دهد و همچون مادری مهربان در آغوش بگیرد. ناگهان شکافی در کوه ایجاد و نیک بانو غایب میشود.
پس از گذشت زمانی، از بالای این كوه خشک، قطرههای آبی به زمین میچكید که مسافران را سیراب میکرد و اگر جمعیت زیاد یا گله گوسفندی به آنجا میرسید، جریان آب بهحدی زیاد میشد كه آب برای همه اندازه بود.
گفته شده است که چوپانی پس از گمکردن و جستجو برای یافتن گلهاش، خسته و تشنه به کوه میرسد و از قطرههای آب دیواره سنگی آن سیراب میشود و به خواب میرود. او در خواب بانویی را میبیند که از گلهاش محافظت میکند و به او میگوید، اتاقی در این محل بساز و ضمن روشنکردن شمع و چراغ، به دیگران نیز بگو چنین کنند. وقتی چوپان بیدار میشود، گلهاش را صحیح و سالم میبیند. شاد و خوشحال بهسراغ بزرگان زرتشتی میرود و به این ترتیب میتواند با کمک آنها زیارتگاهی بنا کند. به اعتقاد برخی افراد، هیچوقت گلهای گم نشده بود و فقط نیک بانو به خواب یک چوپان میآید و چنین درخواستی از او میکند.
لباس مقنعهمانندی در شکاف این کوه وجود داشت که برای تبرک کنده شده است. درخت چنار تنومندی با قدمت بیش از هزار سال در زیارتگاه قرار دارد که طبق بعضی روایات عصای نیکبانو بوده است و وقتی با آن به شکاف کوه میزند، آب شیرینی که از شکاف کوه میچکید، به رنگ سبز درمیآید.
سایر اطلاعات چک چک یزد (پیر سبز)
به گفته چند زمین شناس هلندی از شرکت رویال داچ شل که به شل معروف است؛ تحقیقات نشان داده، این کوه روی یک گسل زیرزمینی با عمق یک کیلومتر قرار دارد. آبراهه های زیرزمینی به این گسل برخورد می کند و چون نمی تواند عبور کند به دلیل فشار زیاد بالا می آید و به دلیل اینکه جنس این کوه آهکی است اجازه تراوش را به آب می دهد.
بنابراین بارندگی منشا به وجود آمدن این آب نیست. تمام آب مصرفی چک چک از این منبع تامین می شود، به این صورت که آن را با پمپ به تمام مخازن می رسانند و پُر می کنند. این آب هیچگاه در طول سال قطع نخواهد شد، فقط مقدار آن کم و یا زیاد می شود.
شرایط استفاده چک چک یزد (پیر سبز)
از دیدگاه زرتشتیان کسی که میخواهد وارد چکچک شود باید کاملاً پاک باشد، کفشهایش را از پاهایش بیرون آورد و سر خود را بپوشاند.
حتی با هماهنگی هم نمی توانید شب را در چک چک سپری کنید چه برسد به اینکه چادر بزنید.
زمان مناسب بازدید چک چک یزد (پیر سبز)
با توجه به وضعیت آب و هوایی یزد، فصل های بهار و زمستان زمان مناسبی برای بازدید از جاذبه های این استان هستند.