مشخصات غار اصله (نهانگاه اصله) همدان
غار اصله یا نهانگاه اصله همدان در زیر تپه باستانی واقع شده و تپه در یک کیلومتری روستای اصله قرار دارد و نام خود را از نام روستا گرفته است. این تپه دست ساز و تاریخی، قطری برابر با 80 متر و ارتفاعی برابر با 7 متر دارد.
تاریخچه غار اصله (نهانگاه اصله) همدان
بعد از شکست حکومت ساسانیان، ایران دچار ضعف شد و اداره هر قسمت از ایران به یک دولت کوچک محلی یا حاکمی از طرف بنی امیه و عباسیان سپرده شد. حملات ناگهانی حاکم برخی نواحی به قلمرو حاکم ناحیهای دیگر، معمول شده و در این میان مردم نواحی مختلف ایران گاه و بی گاه مورد غارت و کشتار قرار می گرفتند.
ایرانیان، که مبتکر حفر قنات بودند و در این کار بسیار مهارت داشتند، دست به ابتکاری تازه زدند و نهانگاه های زیرزمین را آفریدند. نهانگاه های زیرزمینی در سرتاسر ایران، به ویژه منطقه همدان و ایران مرکزی، فراوان اند. نهانگاه دست ساخته و زیرزمینی اصله از این قسم پناهگاه هاست و در نوع خود بهترین نمونه است.
ویژگیها غار اصله (نهانگاه اصله) همدان
در وسط تپه اصله چاهی به قطر 80 سانتی متر و عمق 6 متر، دهانه و ورودی نهانگاه است. چاه به یک راهرو به عرض 1 متر و ارتفاع 5/1 متر منتهی میشود. راهرو پس از طی حدود 15 متر به یک سه راهی میرسد. راهرو سمت چپ یک بن بست 5 متری و راهرو وسط یک بن بست 12 متری استان، انتهای راهرو اخیر بر اثر ریزش مسدود شده است. همچنین، راهرو سمت راست در مسیر اصلی نهانگاه قرار دارد و پس از 6 متر به چاهی به عمق 2 متر میرسد.
انتهای چاه، آغاز راهرویی دیگر با همان ابعاد است که پش از 5 متر بازتر میشود و به عرض 5/1 متر و ارتفاع 8/1 متر تغییر اندازه میدهد. درهر دو طرف این راهرو سه اتاق کنده شده است که کف آنها 4 متر مربع است و 8/1 متر ارتفاع دارند و دیوارهایی قطور به شکل L آنها را از هم جدا میکنند.
در یکی از اتاقها 3 خمره لعاب دار بزرگ، که گویا محل نگهداری مواد غذایی بوده است، وجود دارد. راهرو پس از اتاقها کمی باریکتر میشود و ادامه مییابد. در چند نقطه سقف راهرو چاههایی وجود دارند که کف آنها را با قرار دادن سنگهایی بزرگ بسته و سپس از بالا پر کردهاند. گویا این چاهها هواکشهای پناهگاه بودهاند. راهرو اصلی نهانگاه، پس از فاصله 80 متر از آخرین اتاق به دهانه یک چاه آب میرسد.
آب مورد نیاز پناه جویان از این چاه تأمین میشده است. این چاه یک در سنگی مدور دارد. راهرو اصلی نهانگاه، که 6 متر پس از چاه آب قرار گرفته، بر اثر ریزش مسدود شده و در واقع این جا انتهای فعلی نهانگاه است.
زمان مناسب بازدید غار اصله (نهانگاه اصله) همدان
فصل های بهار و تابستان مناسب ترین زمان برای سفر به همدان و بازدید از این جاذبه است.
سایر اطلاعات غار اصله (نهانگاه اصله) همدان
احداث نهانگاههای زیرزمینی در سرزمین ایران و در شرایط ناامنی امری رایج بوده است. نوعی از این پناهگاههای زیرزمینی را در کنار قناتهای روستاهای میساختند و آب مورد نیاز را از همان آب جاری قنات تأمین میکردند. مثلاً پناهگاهی از این دست در داخل قنات حُلِهوار شِوَند از روستاهای شهرستان رزن در استان همدان وجود دارد.
نمونهای دیگر از این نوع نهانگاهها در روستای نَنَج در نزدیکی شهر ملایر قرار دارد. حدود 15 نمونه از این پناهگاهها در ناحیه مرکزی ایران شناسایی شدهاند که ساختمان آنها از لحاظ معماری و پیچیدگی دارای ارزشهای ویژه است. نهانگاه دست ساخته و زیرزمینی اصله از بهترین نمونههای مورد بحث است.
نکات منفی غار اصله (نهانگاه اصله) همدان
وسعت پناهگاه زیرزمین اصله بسیار بیشتر از وسعتی است که امروزه مشاهده می کنید، متاسفانه به علت سست بودن جنس کانی های دیواره ها و سقف نهانگاه، بسیاری از بخش های آن ریزش کرده است.