مشخصات کوه سبلان
ارتفاع قله کوه سبلان ۴۸۱۱ متر است و در بالای قله آن دریاچه کوچکی قرار دارد. مساحت کوهستان سبلان حدود 4000 کیلومترمربع است، ارتفاعات سبلان یکی از کوهستانهاي بلند ایران بشمار می رود که از دره قره سو شمال غرب شهر اردبیل شروع شده و به طول حدود 58 کیلومتر تا غرب شهر اردبیل از غرب به شرق کشیده شده است. دامنه هاي شمالی آن به دره قره سو و اهرچاي و دامنه هاي جنوبی آن به شعباتی از تلخه رود و یا آجی چاي منتهی می شود. دامنه هاي شمالی این کوهستان به شهرستانهاي مشگین شهر و اهر، دامنه هاي غربی آن به شهرستان تبریز، دامنه هاي جنوبی به شهرستان سراب و دامنه هاي شرقی آن به شهرستان اردبیل مشرف است.
تاریخچه کوه سبلان
سبلان در میان ترک زبانان محلی ایران "ساوالان" خوانده می شود، که در طول تاریخ با توجه به تغییر مذاهب حاکمه، معانی مختلف و گاه متضادی به آن نسبت داده شده است که ردیابی این تغییرات با توجه به مقاصد سیاسی پشت پرده ی حکومت های پیشین و معدوم نمودن مدارک و مستندات توسط اعراب، کار پیچیده ای است. به عنوان مثال با توجه به اینکه واژه ی ساو چگونه معنا شود ساوالان می تواند میدان وحی، وحی گیرنده یا باج گیرنده معنی شود، که با توجه به دیگر ترکیبات واژه ی ساو در ترکی مثل ساوجی به معنای پیامبر و عقاید عشایر و بومیان منطقه، معنای "میدان وحی" برای ساوالان منطقی به نظر می رسد. همچنین اصطلاح ((سولطان ساوالان)) که در بین بومیان منطقه در هنگام قسم به این کوه به کار می رود موید بار مذهبی آن است.
برخی نیز بر این عقیده اند که میان ساو و سو (ابتدای واژه ی سوشیانس) رابطه ی معناداری وجود دارد.
برخی از پژوهشگران نیز بر این باوراند که نام سبلان از کلمه کردی سههۆڵان به معنای یخبندان گرفته شده که با توجه به وجود همیشگی برف و یخ در قله کوه این مورد منطقی به نظر میرسد.
همچنین برخی کوه سبلان را محل بعثت پیامبر ایران، زرتشت، می دانند نمونه ای از ان در کتاب چنین گفت زرتشت، اثر نیچه، مشاهده میشود که به پایین آمدن زرتشت از کوه سبلان اشاره کرده است. و از این نظر مکانی مقدس و مورد احترام است که حتی در میان بومیان و عشایر منطقه به نام آن قسم یاد می شود.
ویژگیها کوه سبلان
سبلان سومین قله بلند ایران (پس از دماوند و علمکوه) و یک کوه آتشفشانی غیرفعال است.
ارتفاعات سبلان از نظر استراتژي داراي اهمیت زیادي است، زیرا در برابر دشت مغان و دره قره سو و جلگه آستارا با گردنه هاي معروفی چون دو چاقلا، حیران و صائین یک مانع بزرگ سوق الجیشی در برابر همسایگان شمالی ایران ایجاد نموده است.
قلل مرتفع آن در بیشتر فصل هاي سال از برف و یخ پوشیده شده و شهرها و روستاهاي فراوانی در دامنه آن قرار گرفته اند.
ازجمله مهمترین آنها روستاهاي مزرعه، اورمی، رهور، میزان، اتوان، آق بلاغ، میور، مویل، بالوجه، خداکندي، نقدي، ارجستان، ابریکوه، تموین، خیارك، آشگاه، سرعین، آلوارس، اوجور، میمند، لاي، کله سر، پیرنق، نیر، قرخ بلا، یدانجق، قره مسجد، ایده لو، دیبگلو، صومعه، چوایشن، رازلیق، سوله، نیگجه، دمیرچی، قره بلاغ، اتمیان، قزلجه، آلان، رزگاه، خشکناب، هوزه ورز، هریس، برازین، مقصودلو، و روستاهاي بسیاردیگري را میتوان نام برد.
سیمای عمومی کوه سبلان
کوه سبلان در 35 کیلومتری غرب شهر اردبیل و 25 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان مشگینشهر واقع است. از لحاظ تقسیمات اداری استان اردبیل، این کوه در مرز بین بخش مرکزی شهرستان اردبیل و بخش لاهرود شهرستان مشکین شهر واقع است. برای این کوه عظیم ۶۰ کیلومتر طول و ۴۵ کیلومتر پهنا تخمین میزنند و سطحی که به وسیله آن در آذربایجان قرار گرفته نزدیک به ۶۰۰۰ کیلومتر مربع است.
کوهستان سبلان به طور کلی سه قله معروف دارد، قله بزرگ آن به سلطان مشهور است و دو قله دیگر آن به هرم و کسری مشهورند. کوه سبلان از مجموعهای از ارتفاعات متعدد تشکیل شده که به موازات ارسباران ولی اندکی در شرق آن کشیده شدهاست. امتداد آن شرقی–غربی است و از شرق و شمال و جنوب کوهی به نام قوشه داغ آنرا به رشته کوه ارسباران متصل میکند. در جنوب آن کوه بزقوش، که از سمت جنوب غربی به کوهستان سهند مربوط است، کشیده شدهاست.
قسمت شرقی کوه سبلان به قله آتشفشان سبلان که در بلندای ۴۸۱۱ متری قرار دارد، منتهی میشود. تمام قلههای سبلان در همهٔ ایام سال پوشیده از یخ و برفهای دائمی هستند.
در جبهه غربی قله سلطان و در کنار جانپناه، سنگی به شکل عقاب قراردارد که در طول زمان به نماد سبلان تبدیل شدهاست.این قطعه سنگ به شکل عقابی است که نشسته و سر را به سوی شرق چرخاندهاست.
پیشنهاد ویژه کوه سبلان
دسترسی به قله سبلان بیشتر از سمت دامنه هاي شمالی آن (شهرستان مشکین شهر) میسر است، از دامنه هاي جنوبی به علت طولانی بودن مسیر و شیب زیاد، صعود به قلل سبلان به دشواري صورت می گیرد.
شرایط استفاده کوه سبلان
این کوه در طول جغرافیایی ۴۷ درجه و ۵۰ دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی ۳۸ درجه و ۱۷ دقیقه شمالی قرار گرفته است.
امکانات ویژه کوه سبلان
سبلان به خاطر آبگرمهای طبیعی دامنه کوه، طبیعت تابستانی زیبا و پیست اسکی آلوارس مورد توجه گردشگران است.
سایر اطلاعات کوه سبلان
چشمه هاي آبگرم زیادي بنام سرعین،قطورسوئی، شابیل، ویلادره، سردابه، یدي بلوك در دامنه هاي کوهستان سبلان واقع شده اند.
نکات مثبت کوه سبلان
اعتدال آب و هوا و رطوبت کافی در بخش مهمی از استان اردبیل از برکت وجود این کوهستان است.