مسجد جامع شش ناو

مسجد جامع شش‌ ناو از مساجد قدیمی استان مرکزی است که در محله فَم شهر تفرش قرار دارد. بنای اولیه مسجد، مربوط به دوره سلجوقی است که البته در دوره‌های بعد قسمت‌هایی به آن اضافه شد.

مجموعه مسجد شامل قسمت‌های مختلفی مثل گنبدی بزرگ به ارتفاع ۱۵ متر و قطر ۱۶ متر، دو شبستان، ایوان، صحن، یک رشته قنات، چند حجره، حسینیه و مناره‌ای آجری با ارتفاع ۲۰ متر و قطر ۳ متر است. این مسجد در تاریخ ۱۹ مرداد سال ۱۳۷۹ با شماره ۲۷۷۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

اگر درباره اسم مسجد کنجکاو شده‌اید، باید بگوییم قناتی در زیر مسجد وجود دارد که به کمک شش ناو در بیرون از مسجد و بعد از عبور از زیر درخت چناری بزرگ و قدیمی، تقسیم شده و به محله‌های اطراف جریان پیدا می‌کند. قدمت قنات به قرن سوم هجری قمری می‌رسد.

حسینیه‌ای بزرگ در غرب مسجد وجود دارد که از گذشته در ماه محرم و صفر، محلی برای تعزیه‌خوانی بوده‌است. اطراف حسینیه هم حجره‌هایی برای نشستن تماشاگران وجود دارد و صفه یا سکوی برجسته‌ای در وسط قرار گرفته که نمایش تعزیه روی آن اجرا می‌شود.

کتیبه‌ای به خط نستعلیق به تاریخ ۱۲۷۷ هجری قمری در پاکار پوشش ایوان وجود دارد. در این کتیبه به شخصی به نام محمد ابراهیم بن عباس، بانی بنا اشاره شده است. همچنین مزار یکی از صحابه امام حسن عسكری (ع) به نام محمد محدث در مسجد وجود دارد که در قرن ششم هجری به خاک سپرده شده‌است.

کاشی‌کاری و مقرنس‌کاری‌ها، تزئینات زیبایی را روی سقف و دیوار مسجد به وجود آورده‌اند. مناره آجری مسجد به شکل پلکانی و مارپیچ بوده و بالای آن کتیبه‌ای وجود دارد که با خط کوفی، جلوه زیبایی پیدا کرده است. به سردر صحن که نگاه کنید، ایوانی به دهانه ۵ متر، عمق ۴ متر و ارتفاع ۷ متر را می‌بینید که با پوششی از مقرنس گچی تزئین شده‌است. مقصوره مسجد از بناهای دیگری است که گنبدی کلاه‌خودی به سبک گنبدهای عصر سلجوقی بالای آن وجود دارد. درختی تنومند و کهن در محوطه مسجد خودنمایی می‌کند و با شاخ و برگ‌های زیبایش، جلوه خاصی به این بنای قدیمی داده است.

باتوجه به وضعیت آب و هوایی استان مرکزی، فصل بهار و تابستان بهترین زمان برای بازدید از مسجد جامع شش ناو است.

برای رفتن به مسجد جامع شش ناو، کفش راحت بپوشید و آب آشامیدنی، عینک آفتابی، کرم ضد آفتاب و دوربین عکاسی همراه داشته باشید.

متأسفانه به جز کلمه «لا اله الا الله» چیزی در کتیبه باقی نمانده و حروف دیگر محو شده‌اند.

معماری مناره آجری مسجد، بسیار کهن و شاخص است و آن را متعلق به قرن پنجم هجری و اوایل عهد سلجوقیان دانسته‌اند.